ОБЛЫС ӘКІМІ АРЫСТАҒЫ КӘСІПОРЫНДАРДЫ АРАЛАДЫ
Түркістан облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының басты бағыттарының бірі – кәсіпкерлікті қолдау және отандық өндірісті өркендету. Облыс әкімі Нұралхан Көшеровтің Арыс қаласына жасаған жұмыс сапары осы бағыттағы нақты нәтижелерді көрсетіп қана қоймай, өңірдегі шағын және орта бизнеске жаңа серпін берудің маңыздылығын айқындап берді.
Арыс қаласында орналасқан өндірістік кәсіпорындарды аралау барысында аймақ басшысы жергілікті кәсіпкерлердің жұмысымен танысып, олардың алға қойған жоспарларын қолдауға дайын екенін білдірді. Әкімнің сапары екі негізгі нысанға арналды: минералды су өндіретін «Baysan group» серіктестігі мен аяқ киім тігумен айналысатын «Арай» цехы. Бұл екі кәсіпорын да өңір экономикасы үшін маңызды бағыттарды қамтып отыр – азық-түлік және жеңіл өнеркәсіп. Алдымен «Baysan group» ЖШС-нің минералды су шығаратын өндірісі қаралды. Аталған кәсіпорынның артықшылығы – табиғи әрі сапалы шикізатты пайдалануында. 1870 метр тереңдіктен алынатын минералды су табиғи тазалығымен ерекшеленеді. Өндіріс орны жылына 2,5 миллион литрге дейін өнім шығарады. Бұл көрсеткіш ішкі нарықты қамтуға ғана емес, экспорттық бағытты дамытуға да жеткілікті. Қазіргі таңда өнім Қытай еліне экспортталып жатыр. Бұл – жергілікті өндірушілердің халықаралық нарыққа шығу мүмкіндіктерінің бар екендігінің айқын дәлелі. Жобаның жалпы құны – 850 миллион теңге. Өндіріс орнында 20 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Мұндай шағын және орта кәсіпорындар тек қана экономикалық табыс әкеліп қоймай, жергілікті халықты жұмыспен қамту арқылы әлеуметтік тұрақтылыққа да ықпал етеді. Сонымен бірге кәсіпорын жаңа автоматтандырылған құрылғылар орнатып, өндіріс қуатын арттыруға қадам жасаған. Бұл – инновация мен технологияны игерудің айқын көрінісі.
Жұмыс сапарының екінші бөлігі «Арай» аяқ киім тігу цехына арналды. 1994 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан кәсіпорынның тәжірибесі мол. Мұнда жылына 20 мың жұпқа жуық аяқ киім өндіріледі. Ерлер мен әйелдерге арналған 300-ге жуық үлгі шығарылады. Бұл көрсеткіш Қазақстандағы жеңіл өнеркәсіптің әлеуетін арттыруға үлес қосып отырғанын білдіреді. Цехта небәрі 8 адам жұмыс істейді. Бірақ шағын ұжымның еңбегі отандық өнімге деген сұранысты қамтамасыз етуде айтарлықтай рөл атқарады. Қазіргі таңда аяқ киім өндірісі – әлемдік нарықта аса табысты салалардың бірі. Егер мемлекет тарапынан қолдау көрсетіліп, шағын цехтар ірі зауыттарға айналдырылса, Қазақстанның ішкі нарығы импортқа тәуелділіктен біртіндеп арыла бастайды. Бұл өз кезегінде ұлттық брендтердің қалыптасуына жол ашады. Облыс әкімі кәсіпорындардың жұмысына жоғары баға беріп, отандық тауар өндірушілерді қолдау қажеттігін атап өтті. Шын мәнінде, мұндай қолдау – аймақтың ғана емес, елдің де экономикалық қауіпсіздігіне тікелей әсер етеді. Өйткені ішкі нарықтағы сұранысты қазақстандық кәсіпорындар қамтамасыз еткен жағдайда шетелдік өнімге тәуелділік азаяды. Арыс қаласындағы аталған кәсіпорындар мысалында бірнеше қорытынды жасауға болады. Біріншіден, өңірде өндірістік қуаттарды дамытуға нақты мүмкіндік бар. Екіншіден, шағын кәсіпорындар да заманауи технологияны енгізіп, халықаралық нарыққа шығуға қабілетті. Үшіншіден, кәсіпкерлікті дамыту тек экономикалық емес, әлеуметтік тұрғыдан да маңызды. Жаңа жұмыс орындарының ашылуы, халықтың табысының артуы аймақтың тұрақты дамуын қамтамасыз етеді. Сарапшылардың пікірінше, Түркістан облысында кәсіпкерлікті дамыту үшін индустриялық аймақтар, арнайы экономикалық аймақтар тиімді пайдаланылуда. Дегенмен шағын қалалар мен ауылдық жерлердегі цехтар мен зауыттардың жағдайына ерекше назар аудару қажет. Арыс қаласындағы мысалдар көрсеткендей, тіпті аз ғана қызметкері бар кәсіпорындар да үлкен әлеуметтік-экономикалық рөл атқара алады. Сонымен қатар экспорттық бағытты дамыту да стратегиялық мәнге ие. Қытайға экспортталып жатқан минералды су – Қазақстанның халықаралық саудадағы жаңа мүмкіндіктерін паш етуде. Болашақта осындай бағыттар арқылы Түркістан облысы өнімдері Орталық Азия елдеріне, тіпті Еуропа нарығына шығуы әбден мүмкін.
Қорытындылай келгенде, Нұралхан Көшеровтің Арыс қаласындағы сапары тек жергілікті кәсіпорындарды қолдаумен шектелген жоқ. Бұл іссапар аймақтың кәсіпкерлік әлеуетін көрсетіп, өндірісті дамытудың жаңа мүмкіндіктерін айқындады. «Baysan group» пен «Арай» цехы секілді кәсіпорындар өңір экономикасының тірегі бола отырып, Түркістан облысының жалпы даму стратегиясына үлес қосуда.
