АНАЛАРҒА ҚҰРМЕТ – ҚОҒАМНЫҢ НЕГІЗГІ ҚҰНДЫЛЫҒЫ
«Зорлық-зомбылықсыз 16 күн» акциясы аясында Қаратау ауданындағы көп балалы аналарды марапаттау салтанаты өтті. Бұл шараның мақсаты – аналарды құрметтеп, олардың отбасындағы және қоғамдағы рөлін айрықша бағалау, сондай-ақ зорлық-зомбылыққа қарсы күреске назар аудару болды. Салтанатты жиынға аудан әкімі Рақымберді Жанысбекұлы қатысып, 70-тен астам көп балалы ананы құттықтады. Аудан басшысы Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығымен тағайындалған «Алтын алқа» және «Күміс алқа» наградаларын табыстады. Бұл марапаттар – елдің әлеуметтік тұрақтылығына, отбасы құндылықтарын нығайтуға және ұрпақ тәрбиесіне қосқан үлестің жоғары бағасы.
Аудан әкімі Рақымберді Жанысбекұлы өз сөзінде көп балалы аналарды еліміздің болашағын тәрбиелеп отырған тұлғалар ретінде ерекше атап өтті. Ол әрбір ананың қажырлы еңбегі, төзімділігі мен сүйіспеншілігі қоғамдағы бейбітшілік пен тұрақтылықтың кепілі екенін жеткізді. Сонымен қатар, аудан әкімі барлық аналарға амандық, мол бақыт пен береке тілеп, оларға әрдайым қолдау көрсетілетінін атап өтті. Салтанатты шарада аудан әкімдігі атынан аналарға естелік сыйлықтар табысталды. Жалпы тұрмыстық зорлық-зомбылық – қоғамдағы ең өзекті және ауыр әлеуметтік мәселелердің бірі. Бұл құбылыс адамның физикалық, психологиялық, эмоционалдық және экономикалық әл-ауқатына теріс әсерін тигізіп, жеке тұлғаның құқықтарын бұзады. Тұрмыстық зорлық-зомбылық – отбасындағы немесе жақын қарым-қатынастардағы адамға жасалатын кез келген зорлық түрі. Қазақстанда тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес – қоғамның тұрақтылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды бөлігінің бірі. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың түрлері де бар. Мәселен, физикалық зорлық – дене жарақаттарын келтіруге бағытталған әрекеттерді қамтиды. Бұл ұрып-соғу, итеру, қысып алу, жарақаттау және басқа да физикалық күш көрсету әрекеттері болуы мүмкін. Физикалық зорлық-зомбылық адамның денсаулығына қатты зиян келтіріп, кейбір жағдайларда өміріне қауіп төндіруі мүмкін. Психологиялық зорлық – адамның эмоциялық әл-ауқатына зиян келтіру мақсатында жасалатын әрекеттер. Бұл қорқыту, қоқан-лоқы көрсету, кемсіту, қорлау, оқшаулау және адамның өзіндік құндылығын төмендету сияқты әрекеттерді қамтиды. Психологиялық зорлық адамның өзін-өзі бағалау деңгейін төмендетіп, психологиялық күйзеліс жағдайына әкелуі мүмкін. Экономикалық зорлық адамның қаржылық ресурстарын басқаруға немесе бақылауға бағытталған әрекеттерді білдіреді. Бұл ақшаға қол жеткізу мүмкіндігін шектеу, қаржылық тәуелділік жасау, жұмыс істеуіне кедергі келтіру сияқты жағдайларды қамтиды. Экономикалық зорлық адамның еркіндігінің және тәуелсіздігінің шектелуіне әкеледі. Жыныстық зорлық – адамның келісімінсіз жыныстық әрекеттер жасау немесе мәжбүрлеу арқылы дене бостандығына қол сұғу. Бұл адамның жыныстық еркіндігіне қарсы әрекеттер болып табылады және адамның физикалық және психологиялық денсаулығына ауыр зиян келтіруі мүмкін. Тұрмыстық зорлық-зомбылық адамның денсаулығына, психологиялық күйіне және әлеуметтік жағдайына ауыр әсер етеді. Физикалық жарақаттардан бастап, созылмалы ауруларға, психологиялық күйзеліс пен депрессияға, тіпті суицидтік жағдайларға дейін апаратын зиянды салдары бар. Зорлық-зомбылыққа ұшыраған адамдарда өзіндік бағалау төмендеп, олардың қоғаммен қарым-қатынасы бұзылады. Тұрмыстық зорлық-зомбылық – бүкіл отбасына әсер ететін мәселе, әсіресе балалардың психологиялық дамуына теріс ықпал етеді. Қазақстанда тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу мақсатында арнайы заңдар қабылданған. Құқық қорғау органдары зорлық-зомбылық құрбандарын қорғауға және олардың құқықтарын қорғауға бағытталған шараларды жүзеге асырады. Заңнамалық қолдау арқылы зорлық-зомбылыққа қарсы жауапкершілік пен жаза белгіленіп, құқықтық қорғау қамтамасыз етіледі. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу үшін халықты ақпараттандыру маңызды. Көптеген адамдар тұрмыстық зорлық-зомбылықтың заңсыз екенін және көмек алу жолдарын білмейді. Ақпараттық кампаниялар, медиа және білім беру мекемелері арқылы тұрмыстық зорлық-зомбылықтың зияны туралы қоғамда түсінік қалыптастыруға болады. Зорлық-зомбылыққа ұшыраған адамдарға психологиялық және әлеуметтік қолдау көрсету өте маңызды. Бұл қолдау оларға сенімділікті қайтарып, өздерін қайтадан қоғамның белсенді мүшесі ретінде сезінуге көмектеседі. Психологтардың, әлеуметтік қызметкерлердің және басқа да мамандардың көмегі зорлық-зомбылық құрбандарының қалпына келуіне ықпал етеді. Зорлық-зомбылыққа ұшыраған адамдар үшін қауіпсіздік орындарын (пана үйлерін) ұйымдастыру маңызды. Бұл орындар зорлық-зомбылық құрбандарына уақытша баспана, қорғаныс және қажетті қызметтерді ұсынады. Мұндай орталықтар зорлық-зомбылықтан қорғап қана қоймай, жаңа өмір бастауға мүмкіндік береді. Қоғамдық ұйымдар тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресуде маңызды рөл атқарады. Олар халық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, зорлық-зомбылық құрбандарына көмек көрсетеді. Сонымен қатар, мемлекеттік органдармен және халықаралық ұйымдармен серіктестікті дамыту арқылы тұрмыстық зорлық-зомбылық мәселесін кешенді түрде шешуге болады. Тұрмыстық зорлық-зомбылық – қоғамдағы өзекті мәселе, оны шешу үшін мемлекеттік, қоғамдық және жеке деңгейде белсенді жұмыс жүргізу қажет. Заңнамалық қолдау, ақпараттандыру, психологиялық және әлеуметтік көмек, қауіпсіздік орындарын ұйымдастыру және қоғамдық ұйымдардың рөлін күшейту арқылы біз тұрмыстық зорлық-зомбылықты азайтып, оның құрбандарына қолдау көрсете аламыз. Әрбір адам зорлық-зомбылықсыз өмір сүруге құқылы, сондықтан бұл мәселені шешу баршамыздың ортақ міндетіміз. «Зорлық-зомбылықсыз 16 күн» акциясы – бұл тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресті күшейту мақсатында жыл сайын өткізілетін халықаралық кампания. Бұл акцияның мақсаты – қоғамды тұрмыстық және гендерлік зорлық-зомбылық мәселелері туралы ақпараттандыру және осындай әрекеттерге қарсы күрес жүргізуге жұмылдыру. Акция аясында әртүрлі ақпараттық іс-шаралар, тренингтер, семинарлар, конференциялар өткізіліп, зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша халыққа түсіндіру жұмыстары жүргізіледі. Қазақстанда бұл акцияны ұйымдастыру арқылы халық арасында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу туралы ақпаратты кеңінен таратуға және зардап шеккендерге қолдау көрсетуге үлкен көңіл бөлінеді. Қоғамның барлық мүшелері осы акцияға қатысып, зорлық-зомбылықсыз болашақ құруға өз үлесін қоса алады. 25 қараша мен 10 желтоқсан күндері аралығында «Зорлық — зомбылықсыз 16 күн» республикалық акциясы өтуде. Қазіргі кезде қоғамда шешілмей отырған көп мәселелердің бірі отбасындағы әйелдерге қатысты тұрмыстағы зорлық-зомбылықтар болып отыр. Жалпы тұрмыстық зорлық-зомбылыққа әлсіз балалар, қарттар, мүгедектер мен әйелдер қауымы ұшырайды. Ресми статистикалық мәліметтер бойынша тұрмыстық зорлық-зомбылық әрбір үшінші отбасында кездесіп, тіркелген қылмыстардың 30 пайызын құрайды. Себебі — қызғаныш, маскүнемдік, бұзақылық, әлеуметтік жағдайдың төмендігі. Акцияның мақсаты — тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және қоғамда отбасының рөлін нығайту, зорлық-зомбылықтың жолын кесу, зорлық — зомбылық жасауға бейімді адамдармен жеке-профилактикалық жұмысты жүзеге асыру, азаматтардың полицияға деген сенімін нығайту. Айта кету керек, ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі зорлық-зомбылық түрлерін анықтау, оның салдары мен алдын алу жолдары туралы белсенді ақпараттық науқанды бастады. Акция аясында әйелдер үшін өзін-өзі қорғау бойынша тренингтер ұйымдастырылды, сондай-ақ конференциялар, дөңгелек үстелдер, зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл тақырыбында арт-перфоманс және басқа да іс-шаралар жоспарланған.
