КЕЛЕСТЕ УЫЛДЫРЫҚ ЦЕХЫ ІСКЕ ҚОСЫЛДЫ
Соңғы жылдары Қазақстанның ауыл шаруашылығы саласында әртараптандыру үрдісі белсенді жүріп келеді. Дәстүрлі егіншілік пен мал шаруашылығымен қатар, балық шаруашылығы да қарқынды дамып, жаңа деңгейге көтерілуде. Әсіресе Түркістан облысында бұл бағыттағы жобалар ауылдық жерлердің әлеуметтік-экономикалық ахуалына оң әсерін тигізіп отыр. Келес ауданы – осының айқын мысалы. Мұнда мемлекеттік бағдарламалар мен қолдау шаралары аясында балық шаруашылығымен қатар өндірістік жобалар жүзеге асырылып, жаңа жұмыс орындары ашылуда.
Аудандағы ең ірі жобалардың бірі – «БозСу Балық Шаруашылығы». Жеке кәсіпкер Олжас Әбдіжаппарұлы басқаратын шаруашылық 4,8 гектар жер телімінде орналасқан. Былтыр мұнда 1 миллион амур шабағы су айдынына жіберіліп, нәтижесінде 4 тоннаға жуық балық өнімі алынды. Бұл – аймақтағы балық өсіру ісінің алғашқы нәтижелерінің бірі болса, биыл шаруашылық көлемін айтарлықтай ұлғайтты. 2025 жылы шабақ саны 3 миллионға дейін арттырылып, оның 600 мың данасы сатылымға шығарылды. Ал қалған бөлігі есейгеннен кейін қосымша 10 тонна балық өнімі ретінде нарыққа шығарылмақ. Айта кету керек, кәсіпорын тек балық өсірумен шектелмей, инновациялық бағыттарды да қолға алып отыр. Мәселен, инкубаторлық цех іске қосылып, алғашқы кезеңде 20 келі уылдырық өндірілді. Келесі жылы бұл көрсеткішті 100 келіге дейін жеткізу жоспарланып отыр. Мұндай қадамдар аймақтағы балық шаруашылығын толыққанды өндірістік тізбекке айналдырып, экспорттық әлеуетін арттыруға мүмкіндік береді. Бүгінде кәсіпорында 5 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Әрбір қызметкер қауіпсіз еңбек жағдайымен және тұрақты жалақымен қамтамасыз етілген. Бұл – ауыл тұрғындары үшін әлеуметтік тұрғыдан маңызды қолдау.
Келестегі тағы бір ірі жоба – «Көшім» шаруа қожалығы. Аумағы 76,2 гектарды құрайтын бұл шаруашылықты Райс Көшімұлы басқарады. Мұнда балық өсірумен қатар, балық өңдеу цехын ашу бағытында жұмыстар жүргізілуде. Шаруашылық жылына 32 тонна балық өнімін өндіреді және 15 адамды тұрақты жұмыспен қамтып отыр. Өңірдегі бұл бастама тек шикізат өндірумен шектелмей, қосымша құн қалыптастыруға жол ашады. Балықты өңдеу арқылы дайын өнім шығару жергілікті экономиканың тиімділігін арттырып, нарықтағы сұранысты қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Келес ауданында ауыл шаруашылығы жобаларымен қатар, өндірістік бағыттағы бастамалар да қолға алынған. Солардың бірі – «Керуен» өндірістік цехы. Жобаға Гүлсім Абдурахманова жетекшілік етеді. Кәсіпорын үй-тұрмыстық химия өнімдерін шығару бағытын таңдаған. Бүгінгі таңда бұл өндіріс орны жылына 700-800 тонна өнім өндіреді. Цехта 15 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Бұл жобаның ерекшелігі – ауылдық жерлерде тек аграрлық бағытпен шектелмей, өндірістің өзге салаларын дамытуға болатындығын дәлелдеуі.
Жалпы алғанда, Келес ауданында жүзеге асырылып жатқан жобалар бірнеше маңызды бағытты қамтиды. Біріншіден, жаңа жұмыс орындары ашылуда. Бұл – ауыл халқы үшін тұрақты табыс көзі. Екіншіден, кәсіпкерлік белсенділік артып келеді. Әсіресе, балық шаруашылығы сияқты дәстүрлі емес бағыттардың дамуы ауыл экономикасын әртараптандыруға жол ашуда. Үшіншіден, өндірістік жобалар ауылдық жерлерде импортты алмастыруға және жергілікті нарықты қамтамасыз етуге ықпал етуде. Дегенмен, бұл бағыттағы жобаларды әрі қарай дамыту үшін бірнеше мәселе назардан тыс қалмауы тиіс. Біріншіден, өндірілген өнімді өткізудің тұрақты нарықтарын қалыптастыру қажет. Балық шаруашылығы өнімдерін тек ішкі нарықта емес, шетелге экспорттау да үлкен мүмкіндік. Екіншіден, өндіріс орындарына заманауи технологияларды енгізу арқылы өнім сапасын арттыру міндетті. Үшіншіден, білікті мамандар даярлау мәселесі өзекті болып қала береді. Балық өсіру мен өңдеу ісінде арнайы білімді, тәжірибелі кадрлардың жеткілікті болуы өндірістің тиімділігін арттырады. Қорытындылай келе, Келес ауданындағы балық шаруашылығы мен өндірістік жобалардың дамуы өңірлік экономиканың жаңа серпінін көрсетіп отыр. Мұндай бастамалар ауыл халқының әл-ауқатын жақсартуға ғана емес, жалпы облыстың әлеуметтік-экономикалық тұрақтылығын нығайтуға да ықпал етуде. Мемлекеттік қолдау мен кәсіпкерлердің белсенділігі үйлескен жағдайда Келес ауданы алдағы жылдары балық шаруашылығының орталықтарының біріне айналуы әбден мүмкін.
