ЦИФРЛАНДЫРУ САЛАСЫНДА ІСКЕ АСЫП ЖАТҚАН ЖҰМЫСТАР КӨП
Цифрландыру – қазіргі заманғы қоғамның және экономиканың барлық салаларын қамтитын кешенді процесс. Ол ақпараттық технологияларды кеңінен қолдану арқылы адамдардың өмір сүру деңгейін арттыруға, бизнестің тиімділігін көтеруге және мемлекеттік қызметтерді оңтайландыруға бағытталған. Цифрландыру бүгінгі күнде экономиканың әртүрлі секторларын жаңа деңгейге шығаруда және қоғамның барлық мүшелері үшін үлкен мүмкіндіктер ашуда. Цифрландыру технологияларының маңыздылығы олардың қоғамның әрбір саласына әсер етуінде көрінеді. Ол адамдардың күнделікті өмірін жеңілдетіп, бизнестің тиімділігін арттыруға, мемлекеттік басқарудың ашықтығын қамтамасыз етуге көмектеседі. Мысалы, цифрлық қызметтер арқылы халық мемлекеттік қызметтерді үйде отырып-ақ ала алады, бизнес өкілдері өз өнімдерін электронды сауда алаңдары арқылы жылдам және тиімді сата алады. Экономиканы цифрландыру – өндірістік және қызмет көрсету секторларында жаңа технологияларды қолдану арқылы олардың тиімділігін арттыру процесі. Бұл жерде автоматтандыру, жасанды интеллект, үлкен деректерді талдау және басқа да жаңа технологиялар маңызды рөл атқарады.
Цифрландыру өндірістік процестерді автоматтандыруға мүмкіндік береді, бұл өндірістің сапасын арттырып, шығындарды азайтуға ықпал етеді. Бүгінгі күні электронды сауда арқылы өнімдерді сату және сатып алу көпшілікке қолжетімді. Бұл тек тауарлар мен қызметтердің қолжетімділігін арттырып қана қоймай, кәсіпкерлерге өз нарықтарын кеңейтуге мүмкіндік береді. Банктік қызметтер цифрландыру арқылы мобильді қосымшалар және интернет-банкинг түрінде қолжетімді болды. Бұл қаржы операцияларын жүргізуді жеңілдетті және қауіпсіздігін арттырды. Мемлекеттік қызметтердің цифрландырылуы азаматтардың қажеттіліктеріне жедел жауап беруге мүмкіндік береді. Цифрландыру арқылы көптеген мемлекеттік қызметтер онлайн режимде қолжетімді болып, бюрократияны азайтуға және уақытты үнемдеуге жағдай жасады. Мысалы, «Egov» электрондық үкімет платформасы арқылы азаматтар құжаттар рәсімдеуден бастап, төлемдер жасауға дейінгі түрлі қызметтерді қашықтан ала алады. Смарт қалалар – цифрландырудың мемлекеттік қызметтерге әсерін көрсететін жарқын мысал. Мұндай қалаларда көлік қозғалысын басқару, энергия тұтынуды бақылау, қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету сияқты салаларда цифрлық технологиялар кеңінен қолданылады. Цифрландыру бизнес процестерді оңтайландыруға және уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде өнімділікті арттырады. Цифрлық технологиялар арқылы ақпарат пен қызметтерге қолжетімділік айтарлықтай жеңілдейді. Бұл әсіресе ауылдық аймақтар үшін маңызды, себебі цифрлық шешімдер арқылы қызметтерге кез келген жерде қол жеткізуге болады. Мемлекеттік және жеке сектордағы процестердің ашықтығы цифрлық технологиялар арқылы қамтамасыз етіледі, бұл жемқорлықты азайтуға және қоғамның сенімділігін арттыруға ықпал етеді. Цифрландырудың келешегі жасанды интеллект, үлкен деректерді талдау және блокчейн сияқты озық технологияларды енгізумен байланысты. Сонымен қатар, цифрлық сауаттылықты арттыру және цифрлық инфрақұрылымды дамыту алдағы уақытта басты бағыттардың бірі болып табылады. Цифрландыру – қоғам мен экономиканың тиімділігін арттыруға бағытталған маңызды процесс. Оның арқасында өндірістің сапасы артып, мемлекеттік қызметтер қолжетімді әрі ашық бола түсуде. Цифрландыру тек техникалық жаңғыртуды ғана емес, сонымен қатар қоғамның және экономиканың түбегейлі өзгеруін білдіреді. Сондықтан цифрландыруды дамыту және оны барлық салаларға енгізу – Қазақстанның болашақтағы дамуының маңызды бағыты. Бұл тұрғыдан келгенде, Шымкент қаласында атқарылып жатқан шаралар аз емес. Осы орайда, бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметінде Шымкент қаласы цифрландыру басқармасының басшысы Мұхит Кемелов баспасөз жиынын өткізіп, салада атқарылған жұмыстардың есебін берген болатын. Басқарма басшысының сөзіне сенсек, Шымкент қаласында «Ақылды қала» эталондық стандарты аясында бірқатар маңызды жобалар жүзеге асырылуда. 2023 жылы осы бағыттағы көрсеткіш 61%-ға жетсе, ағымдағы жылы оны 70%-ға дейін арттыру жоспарланып отыр. Қала аумағындағы 190 көше қиылысына бағдаршам нысандарын интеллектуалды көлік жүйесіне қосу жұмыстары жүргізілуде. Қазіргі уақытта интернетке қосылу бойынша келісімдер жасалып, жыл соңына дейін жүйе толық іске қосылады деп күтілуде. 346,6 шақырым автожолды жөндеу жоспарланған, оның ішінде 97 шақырым жол жөнделді. Қалада жалпы ұзындығы 891 шақырымды құрайтын 443 магистралды көше бар. Сондай-ақ, 235 000 шаршы метр шұңқырлар қалпына келтірілді. Шымкент қаласындағы жасыл желектерді есепке алу және заңсыз ағаш кесу фактілерін болдырмау мақсатында «KAZ ITECH» ЖШС-мен бірлесіп «zhasylshym.kz» платформасы әзірленді. Қазіргі таңда платформаға 841 012 жасыл желек туралы мәлімет енгізілді. Бұл жобалар қала тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыруға және экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Жолдауында айтылған тапсырмаларға сәйкес, еліміздің барлық өңірлерінде «Astana Hub» үлгісі бойынша IT орталықтарын ашу қолға алынған болатын. Осыған орай, ағымдағы жылдың мамыр айында «Shymkent HUB» технологиялық паркі өз жұмысын бастады. HUB-тың негізгі міндеттері — тегін жоғары жылдамдықты интернетпен қамтамасыз ету, стартап жобалар бойынша консультациялар беру, IT-қоғамдастықты қалыптастыру және дамыту және технологиялық кәсіпкерлікті дәріптеу. HUB ашылғалы бері 55 іс-шара ұйымдастырылып, 1559 келуші тіркелді. Аптасына бір рет IT және байланыс саласының мамандарының қатысуымен мастер-кластар өткізіліп келеді. «Shymkent HUB» өңірлік IT-қауымдастықты дамытып, технологиялық кәсіпкерліктің негізгі алаңына айналуды көздейді. Бұл бастама Шымкент қаласының цифрлық экономикасын нығайтуға айтарлықтай үлес қосуда. Цифрлық технологияларды енгізу және қала инфрақұрылымын жетілдіру мақсатында Шымкент қаласында бірнеше маңызды жобалар жүзеге асырылуда. Олардың ішінде тұрмыстық қалдықтарды басқаруға арналған «Цифрлы контейнер» жүйесі және кадрлық басқаруды оңтайландыруды көздейтін «HR-process» жүйесі ерекше назар аудартады. «Цифрлы контейнер» жобасының мақсаты — қалдықтарды басқару жүйесін оңтайландыру, бейнебақылау арқылы қоқыс алаңшаларының жағдайын бақылау және қала тұрғындарының өтініштерін жедел өңдеу. Ал «HR-process» жүйесінің мақсаты — ұйымдардың кадрлық іс жүргізуін цифрландыру, қызметкерлердің жұмысын бақылау және тиімділікті арттыру және деректердің дұрыстығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Бұл тұрғыдан келгенде, Шымкент қаласының денсаулық сақтау басқармасына қарасты №2 қалалық емхананың үш корпусына арнайы планшеттер орнатылды. Қызметкерлерге бағдарламаны қолдану бойынша түсіндірме жұмыстары жүргізілді. «КДС Франчайзинг» компаниясымен меморандумға қол қойылды.
Бұдан бөлек, Шымкент қаласында ұялы байланыс сапасын арттыру мақсатында 2023 жылы өңіраралық байланыс инспекциясымен бірлесіп, байланыс жылдамдығы төмен 147 нүкте анықталды. Нәтижесінде 33 нүктеде базалық станциялар орнатылды. 5G технологиясын енгізу аясында «Kcell» 133 базалық станцияны жаңғыртты, «Кар-Тел» 282 базалық станцияны қайта жаңартты. 2024 жылы анықталған 43 осал нүктенің шешімі үшін операторлар базалық станцияларды шеринг әдісімен бөлісуді және жаңа құрылғылар орнатуды жоспарлауда. Бұл шаралар қала тұрғындарына сапалы әрі жылдам байланыс ұсынуды мақсат етеді. Ұялы байланыс сапасын жақсарту жобалары Шымкент қаласы тұрғындарына жоғары жылдамдықты және сапалы мобильді байланыс ұсынуға бағытталған. Бұл жұмыстар қала инфрақұрылымын цифрландыруға және байланыстың қолжетімділігін арттыруға ықпал етеді. 2023 жылдың қорытындысы бойынша Шымкент қаласы әкімдігінің құрылымдық бөлімшелері тарапынан жалпы 13,3 миллионнан астам мемлекеттік қызмет көрсетілді. Оның ішінде 99% (13 191 914 қызмет) – электронды түрде, 1% (131 387 қызмет) – қағаз түрінде ұсынылды. 2024 жылдың 3-тоқсанының қорытындысымен барлығы 10 712 667 қызмет көрсетілді. Автоматтандырудағы жетістіктерге келсек, Шымкент қаласының сәулет, қала құрылысы және жер қатынастары басқармасы өңірлік геоақпараттық жүйе арқылы 24 қызметті автоматтандырды, оның ішінде 2 қызмет жаңадан іске қосылды. Бұл көрсеткіштер Шымкент қаласының цифрландыру бағытындағы даму қарқыны мен тұрғындарға мемлекеттік қызметтерді қолжетімді етуге бағытталған жұмыстардың тиімділігін көрсетеді.Айта кету керек, Шымкент қаласында елді мекендерді сапалы интернетпен қамтамасыз ету жұмыстары белсенді түрде жүргізілуде. Қалалық цифрландыру басқармасының қолдауымен және жеке инвестор FISHNET компаниясының қатысуымен Самал-2, Наурыз шағынаудандары талшықты оптикалық интернет желісімен қамтылды. Қалалық цифрландыру басқармасының басшысы Мұхит Кемелов Наурыз шағынауданы тұрғындарымен кездесіп, жоғары жылдамдықты интернеттің сапасын тексерді және атқарылып жатқан жұмыстардың барысын түсіндірді. Жоспарға сәйкес, Самал-2, Наурыз және Асар-2 шағынаудандары кең жолақты, талшықты оптика желісімен қамтамасыз етілуде. Жұмыстарды жүзеге асырып жатқан жауапты компания – FISHNET. 2024 жылдың соңына дейін 20 елді мекенді интернет желісімен қамту жоспарланып отыр. Жалпы, Шымкент қаласындағы 81 елді мекеннің басым бөлігіне жоспар бойынша орындалды. 2025 жылдың соңына дейін барлық елді мекенді толық қамту көзделуде. FISHNET компаниясының өкілі Нұржан Алматовтың айтуынша, интернет орнату тегін жүзеге асырылады, ал тұрғындар тарифті өздері таңдай алады. Қазіргі уақытта Наурыз шағынауданында 150 абонент жаңа желіге қосылған. Өткен жылы 20 елді мекенге оптикалық желіні тарту бойынша жеке инвесторлармен меморандумға қол қойылған болатын. Келісімге сәйкес, 2023-2025 жылдары аралығында тұрғын алаптардың тізімі және мерзімдері анықталды. Бұл бастама Шымкент қаласының цифрлық инфрақұрылымын жақсартуға және тұрғындарға сапалы интернет қызметтерін ұсынуға бағытталған. Қала басшылығы мен инвесторлар қаланың цифрландыру жұмыстарын жалғастыра отырып, тұрғындарға заманауи және қолжетімді интернет қызметін ұсынуға ұмтылуда.
