ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕСТІҢ ӘЛЕУЕТІ ҚАНДАЙ?
Шағын және орта бизнес – ел экономикасының негізін құрайтын және халықтың әл-ауқатын арттыруға маңызды үлес қосатын секторлардың бірі. Бұл сектордың экономикалық дамудағы рөлі зор, себебі ол жаңа жұмыс орындарын құруға, инновацияларды енгізуге және қоғамдағы экономикалық белсенділікті арттыруға ықпал етеді. Қазақстанда шағын және орта бизнесті қолдау мемлекеттің стратегиялық міндеттерінің бірі болып табылады. Шағын және орта бизнес көптеген жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді. Жұмыспен қамту деңгейін арттыру арқылы шағын және орта бизнес халықтың табыс деңгейін көтеріп, әлеуметтік мәселелерді шешуге септігін тигізеді. ШОБ-тің икемді құрылымы жұмыссыздық мәселесін шешуге және адамдарға өз кәсібін ашуға мүмкіндік береді. Сала экономиканың әртараптандырылуына ықпал етеді. Ол түрлі салаларда жаңа қызмет түрлерін дамытып, экономиканың шикізаттық тәуелділігін азайтады. Бұл экономикалық тұрақтылықты арттырып, сыртқы факторларға тәуелділікті төмендетуге мүмкіндік береді. Шағын және орта бизнес инновацияларды енгізуде және жаңа технологияларды қолдануда жетекші рөл атқарады. Жас кәсіпкерлер мен шағын кәсіпорындар жаңа өнімдер мен қызмет түрлерін ойлап тауып, оларды нарыққа ұсынады. Инновациялық қызмет экономикаға серпін беріп, қоғамның қажеттіліктерін қанағаттандыруды жақсартады.
Шағын және орта бизнес аймақтардың экономикалық дамуына ерекше үлес қосады. Ауылдық және шалғай аудандарда шағын кәсіпорындар жаңа жұмыс орындарын ашып, халықтың табысын арттырады. Бұл жергілікті тұрғындардың қалаға көшуін азайтып, аймақтардағы экономикалық белсенділікті нығайтады. Шағын және орта бизнесті дамыту үшін қаржылық қолдау өте маңызды. Мемлекет тарапынан шағын және орта бизнес субъектілеріне жеңілдетілген несиелер, гранттар және субсидиялар беріледі. Бұл қаржылық қолдау кәсіпкерлерге өз ісін дамытуға, жаңа технологияларды енгізуге және жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді. Шағын және орта бизнеске салықтық жеңілдіктер ұсыну – олардың қаржылық жүктемесін азайтып, бизнесті кеңейтуге ынталандырады. Салық жүйесінің қарапайымдылығы мен икемділігі кәсіпкерлерге бизнесті басқаруды жеңілдетіп, олардың табысын арттыруға мүмкіндік береді. Шағын және орта бизнес үшін кәсіпкерлік дағдыларды дамыту өте маңызды. Кәсіпкерлерге арналған оқыту курстары, семинарлар мен кеңес беру қызметтері бизнесті тиімді жүргізуге көмектеседі. Бұл қызметтер кәсіпкерлерге нарық жағдайларын дұрыс түсінуге, қаржылық есептілікті жүргізуге және маркетингтік стратегияларды әзірлеуге жәрдемдеседі. Саланы дамыту үшін кәсіпкерлерге қажетті инфрақұрылымды қамтамасыз ету қажет. Индустриялық аймақтар, бизнес-инкубаторлар, логистикалық орталықтар сияқты инфрақұрылымдық объектілер шағын және орта бизнес субъектілеріне өз ісін жүргізуде қолдау көрсетеді. Бұл объектілер бизнесті тиімді бастау және жүргізу үшін қажетті жағдайларды ұсынады. Қазақстанда шағын және орта бизнесті қолдау бағытында бірқатар мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асырылуда. «Бизнестің жол картасы 2025» бағдарламасы аясында кәсіпкерлерге қаржылық және инфрақұрылымдық қолдау көрсетіледі. Сонымен қатар, «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы кәсіпкерлерге кеңес беру, оқыту және қолдау көрсету бойынша белсенді жұмыс жүргізуде. «Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы да шағын және орта бизнес субъектілеріне қолдау көрсетуді көздейді, бұл бағдарлама арқылы жеңілдетілген несиелер ұсынылып, отандық өнім өндірушілерге жағдай жасалады. Сонымен қатар, шағын және орта бизнеске арналған түрлі гранттар мен субсидиялар кәсіпкерлердің ісін дамытуға үлкен көмек көрсетеді. Шағын және орта бизнес – экономиканың тұрақты дамуының және қоғамның әл-ауқатын арттырудың маңызды құралы. Ол жаңа жұмыс орындарын құрып, экономиканы әртараптандырып, инновацияларды енгізуге ықпал етеді. Қазақстанда шағын және орта бизнесті дамыту бағытында қабылданған шаралар халықтың әл-ауқатын жақсартып, экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған. ШОБ-ті қолдау арқылы біз ел экономикасын нығайтып, оның тұрақты дамуын қамтамасыз ете аламыз. Сондықтан аталған саланы дамыту еліміздің үшінші мегаполисінде қарқынды түрде іске асып келе жатыр. Шымкентте 136 мыңнан астам белсенді жұмыс жасайтын шағын және орта бизнес нысандары бар. Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінің брифингінде Шымкент қаласының әкімі Ғабит Сыздықбеков атап өтті. Мемлекеттік қолдау кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған экономикалық және құқықтық жағдайлар, ынталандырулар жасау, сондай-ақ кәсіпкерлікке материалдық және қаржылық ресурстарды жеңілдетілген шарттармен тартуды көздейді. Қазақстан Үкіметі кәсіпкерлікті қолдау және дамыту мақсатында үнемі мемлекеттік бағдарламаларды әзірлейді. Бұл бағдарламалар кәсіпкерлік белсенділікті арттыруға, инвестициялық климатты жақсартуға және экономика салаларының дамуына ықпал ету үшін жасалған. Олар қаржылық қолдау, жеңілдетілген несиелер, субсидиялар, салықтық жеңілдіктер, сондай-ақ кәсіпкерлерді оқыту және кеңес беру бағдарламаларын қамтиды. Қазіргі уақытта Шымкентте 136 мыңнан астам белсенді шағын және орта бизнес субъектілері жұмыс істеп, олардың құрамында 226 мыңнан астам қызметкер бар. 2024 жылы мемлекеттік қолдау шаралары шеңберінде кәсіпкерлікке 23,5 миллиард теңге бөлінуі көзделген. Бұдан бөлек, шағын өнеркәсіптік аймақтарды дамыту бағдарламасы аясында 53,9 мың шаршы метр алаңда орналасатын 3 жобаны іске асыру үшін 9,8 миллиард теңге қарастырылған. Бизнесті қолдауға бағытталған шаралар арасында кәсіпкерлерге өндірістік қуаттарды ұсыну, инфрақұрылыммен қамтамасыз етілген жерлерде жеңілдетілген шарттармен жалға беру мүмкіндігі бар. Мысалы, «Standard Steel KZ» – 14,4 мың шаршы метр алаң, кредит сомасы – 3,0 миллиард теңге, «Энерготранс-3» – 5,0 мың шаршы метр алаң, кредит сомасы – 1,0 миллиард теңге, «Орда НС Билдинг» – 34,5 мың шаршы метр алаң, кредит сомасы – 5,8 миллиард теңге. Шағын және орта кәсіпорындар өндірген өнімнің жалпы көлемі Шымкенттің экономикасының 56 пайызын құрайды. Президенттің тапсырмасы бойынша, биылдан бастап бөлшек сауда салығы 4 пайыздан 2 пайызға дейін төмендетілді. Бұл шара кәсіпкерлерді көлеңкелі экономикадан шығаруға мүмкіндік беріп, бөлшек сауда салығы бойынша бюджетке түскен түсімдерді 2,7 есе арттырды. Мысалы, 2024 жылдың 10 айында түсім 21,2 миллиард теңгені құраса, 2023 жылдың сәйкес кезеңінде бұл көрсеткіш 7,9 миллиард теңге болған. Сонымен қатар, кәсіпкерлерге қолайлы жағдай жасау мақсатында қаладағы 7 базар стандартқа сай болуына қол жеткізілді. 2024 жылы 3 базарды жаңғырту жұмыстары жүргізілді, ал қалған 7 базар модернизациялау сатысында тұр. Айта кетейік, бұған дейін қала әкімі Ғабит Сыздықбеков жауаптылармен бірге Абай ауданына қарасты А-2 тас жолының бойында орналасқан заңсыз құм, шағалтас сату, шлакоблок құю орындарына тексеру жұмыстарын жүргізді. Іс-шара барысында заңсыз сауда нысандарының әрбірінің құжаттары тексеріліп, заңсыз жұмыс істеген кәсіпкерлік нысан иелеріне шара көріліп, тиісті айыппұл салынды. Қала әкімі заңсыз кәсіпкерлік нысандарын реттеу, тәртіпке келтіру бойынша Полиция департаментінің басшысы мен Абай ауданының әкіміне тапсырмалар берді. Бұл көшелер — стратегиялық маңызы бар аумақ. Іс-шараны ұйымдастырудағы мақсат — қаланың көркін бұзған заңсыз сауда нысандарын жою, алдын-алу, сондай-ақ, нысан иелеріне ақпараттық, түсіндірме жұмыстарын жүргізу. Алдағы уақытта тиісті басқармалар өз құзіреті шегінде жұмыстар атқарып, қорытындылар жасап отырады. Мұндай тексеру жұмыстары жүйелі түрде жүргізілмек. Айта кетсек, қаланың барлық аудан аумақтарында заңсыз орналасқан кәсіпкерлік нысандардың иелеріне түсіндіру жұмыстары бойынша шаһарда жұмыс тобы құрылған.
