ІТ САЛАСЫНЫҢ ЖАҢА МҮМКІНДІКТЕРІ ТАНЫСТЫРЫЛДЫ
Ақпараттық технологиялар немесе IT қазіргі замандағы қоғамның ажырамас бөлігіне айналып отыр. Аталған сектор әлемді өзгертіп, адамдардың жұмыс істеу, білім алу, қарым-қатынас жасау және тіпті күнделікті өмір сүру тәсілдерін түбегейлі өзгертті. Сала тек технологиялық емес, сонымен қатар экономикалық, әлеуметтік және мәдени өзгерістерге де үлкен ықпал етіп жатыр. Осы мақалада IT саласының болашағы, оның қоғамға тигізетін әсері және даму перспективалары туралы жан-жақты баяндалады. IT саласы бүгінгі күні әлемдік экономиканың басты қозғаушы күштерінің бірі болып табылады. Қазіргі таңда ақпараттық технологиялар барлық салаларда кеңінен қолданылады, оның ішінде денсаулық сақтау, білім беру, өнеркәсіп, сауда, қаржы, ауыл шаруашылығы және басқа да көптеген салалар бар. IT компаниялары цифрлық трансформация мен инновацияларды енгізу арқылы бизнестің тиімділігін арттырып, адамдардың өмір сапасын жақсартып жатыр.
IT саласының дамуы интернеттің қолжетімділігімен, ақпараттық жүйелердің кеңеюімен, жасанды интеллект, үлкен деректер және блокчейн технологияларының енгізілуімен тығыз байланысты. Әлемнің барлық елдері IT саласының дамуына ерекше көңіл бөлуде, себебі бұл сала экономиканың жаңа драйверіне айналды. Қазақстанда да бұл сала ерекше назарға алынып, оның дамуына түрлі бағдарламалар мен шаралар арқылы қолдау көрсетілуде. IT саласының болашағы бірнеше негізгі бағыттарда көрінеді және бұл бағыттар әртүрлі салаларға әсер етіп, адамдардың өмірін жақсартуға бағытталған. IT саласының негізгі бағыттарына тоқталсақ, жасанды интеллект — IT саласының ең маңызды және перспективалы бағыттарының бірі. AI технологиялары арқылы компьютерлер мен басқа да құрылғылар адамның зияткерлік қабілеттерін имитациялай алады. Бұл технологиялар арқылы күрделі есептеулерді орындау, деректерді талдау, сөйлеуді тану, бейнені тану сияқты көптеген күрделі процестер автоматтандырылып, жылдам және тиімді жүзеге асырылады. Машиналық оқыту арқылы жүйелер үлкен деректерді талдай отырып, өздігінен оқуға және шешім қабылдауға қабілетті. Бұл технологиялар медицина, өнеркәсіп, қаржы, білім беру және басқа да салаларда кеңінен қолданылады. Мысалы, медицинада жасанды интеллект ауруларды ерте кезеңде анықтап, емдеудің тиімді тәсілдерін ұсына алады. Үлкен деректер — бұл сандық әлемдегі үлкен көлемдегі мәліметтерді жинау, сақтау және талдау процесі. IT саласында үлкен деректерді талдау маңызды бағыт болып табылады, себебі бұл технология арқылы адамдардың мінез-құлқын болжау, маркетингтік стратегияларды жақсарту, экономикалық процестерді талдау және тағы басқа көптеген міндеттер орындалады. Үлкен деректер технологиялары арқылы компаниялар өз клиенттерінің қажеттіліктерін жақсырақ түсініп, оларға арналған өнімдер мен қызметтерді жеке тұлғалардың сұраныстарына сәйкес бейімдеп ұсына алады. Сонымен қатар, үлкен деректер арқылы мемлекеттік басқару жүйелері де тиімділікті арттырып, тұрғындарға қызмет көрсету сапасын жақсарта алады. Блокчейн технологиясы — IT саласының тағы бір маңызды жаңалығы. Бұл технология деректерді орталықсыздандыру арқылы сақтау және оларды өзгертуді қиындату арқылы қауіпсіздік пен ашықтықты қамтамасыз етеді. Блокчейн арқылы криптовалюталар пайда болды, бірақ бұл технологияның қолдану аясы тек қаржы секторымен шектелмейді. Блокчейн арқылы мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру, деректерді қорғау, логистика және жеткізу тізбектерін оңтайландыру сияқты көптеген мәселелерді шешуге болады. Блокчейн технологиясы әсіресе қаржы секторында, жылжымайтын мүлік саласында және денсаулық сақтау жүйесінде кеңінен қолданылуда. IT саласының болашағы өте зор, және оның қоғамға әкелетін артықшылықтары мен мүмкіндіктері көп. Біріншіден, IT саласы жаңа жұмыс орындарын құруға және экономикалық өсуге ықпал етеді. Көптеген елдер IT индустриясына инвестиция салып, бұл саланы дамытуды экономикалық стратегияларының маңызды бөлімі ретінде қарастырады. Қазақстанда да IT саласының дамуы экономиканың әртараптануына, жаңа технологиялардың енгізілуіне және инновациялық экожүйенің қалыптасуына ықпал етеді. Екіншіден, IT саласы адамдардың күнделікті өмірін жеңілдетуге және олардың өмір сапасын жақсартуға бағытталған. Интернет арқылы білім алу, онлайн қызметтерді пайдалану, қашықтықтан жұмыс істеу, денсаулық сақтау қызметтеріне онлайн қол жеткізу — мұның барлығы IT саласының жетістіктері. Бұл мүмкіндіктер адамдардың уақытын үнемдеуге, өмірін ыңғайлы етуге ықпал етеді. Үшіншіден, IT саласы әлеуметтік өзгерістерге де ықпал етеді. Жаңа технологиялар арқылы адамдар арасындағы байланыс күшейіп, олар әртүрлі ақпараттарды оңай бөлісіп, қарым-қатынас жасау мүмкіндігіне ие болды. Әлеуметтік желілер, мессенджерлер, онлайн платформалар адамдардың әлемнің кез келген жеріндегі адамдармен байланыс орнатуына, ақпарат алмасуына мүмкіндік беріп отыр. IT саласының қоғамға әсері үлкен. Бұл әсер тек экономикалық өсумен немесе жаңа жұмыс орындарының пайда болуымен ғана шектелмейді, сонымен қатар білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және өнер сияқты түрлі салаларға да үлкен ықпал етуде. IT саласы білім беру процесін түбегейлі өзгертті. Онлайн оқыту платформалары, қашықтықтан білім беру бағдарламалары, виртуалды сыныптар және мобильді қосымшалар арқылы білім алу енді әлемнің кез келген жерінен мүмкін болды. Бұл әсіресе шалғайдағы немесе ауылдық жерлерде тұратын балалар мен жастар үшін үлкен мүмкіндік береді. Олар IT технологияларын пайдалана отырып, ең үздік оқытушылардан сабақ алуға, халықаралық курстарға қатысуға мүмкіндік алды. Сонымен қатар, IT саласы оқыту әдістерін де жаңартты. Виртуалды және кеңейтілген шындық (VR және AR) технологиялары арқылы оқу процесі қызықты әрі интерактивті болды. Оқушылар өз пәндерін визуалды түрде меңгеріп, жаңа білімді оңай қабылдайды. Бұл әсіресе жаратылыстану ғылымдары мен инженерия салаларында білім беру сапасын арттыруға көмектеседі. Денсаулық сақтау саласында IT технологияларының енгізілуі медициналық қызметтердің сапасын айтарлықтай жақсартты. Телемедицина арқылы науқастар дәрігерлерден қашықтықтан кеңес ала алады, бұл әсіресе ауылдық және шалғай аймақтарда тұратын адамдар үшін маңызды. Сонымен қатар, электрондық медициналық карталар науқастардың медициналық тарихын жүйелі түрде сақтау және емдеу процесін оңайлату үшін қолданылады. Жасанды интеллект арқылы ауруларды ерте кезеңде анықтау, диагностикалық процестерді автоматтандыру және емдеу тәсілдерін ұсыну сияқты мүмкіндіктер денсаулық сақтау саласының дамуына үлкен серпін берді. Бұл адамдардың денсаулығын сақтау мен өмір сүру ұзақтығын арттыруға көмектеседі. IT саласы экономикалық дамудың басты драйвері болып табылады. Көптеген елдер IT саласын дамыту арқылы жаңа жұмыс орындарын құруға, экономиканы әртараптандыруға, жаңа технологиялар мен инновацияларды енгізуге бағытталған. Қазақстанда да IT индустриясы маңызды экономикалық салалардың бірі ретінде қарастырылады, және бұл салаға инвестициялар тарту, инфрақұрылымды дамыту жұмыстары жүргізілуде. Бұл салада жұмыс істеу адамдарға жақсы табыс табу, кәсіби тұрғыдан өсу және әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті болу мүмкіндігін береді. Көптеген IT мамандары қашықтықтан жұмыс істеп, өз қызметтерін әлемнің кез келген жерінен ұсына алады. Бұл IT саласында жұмыс істейтін адамдарға икемділік пен еркіндік береді. IT саласының болашағы зор болғанымен, оның алдында тұрған кейбір сын-қатерлер де жоқ емес. Біріншіден, IT саласының дамуы цифрлық теңсіздік мәселесін туғызуы мүмкін. Интернетке қолжетімділік, цифрлық құралдардың болмауы және цифрлық сауаттылықтың төмендігі кейбір адамдарды IT саласының артықшылықтарынан құр қалдыруы мүмкін. Сондықтан цифрлық теңсіздікті азайту мақсатында мемлекеттер интернетке қолжетімділікті қамтамасыз ету, цифрлық сауаттылықты арттыру бойынша жұмыстар жүргізуі қажет. Екіншіден, IT саласындағы киберқауіпсіздік мәселесі де өзекті. Жаңа технологиялардың дамуы кибершабуылдардың санын арттырып, адамдардың жеке деректерін қорғауды қиындатады. Сондықтан ақпараттық қауіпсіздік саласындағы шараларды күшейту, деректерді қорғау және киберқауіптерден сақтану маңызды. Үшіншіден, IT саласының дамуы жұмыссыздық мәселесін де туғызуы мүмкін. Автоматтандыру және роботтандыру көптеген салаларда адам еңбегін алмастырып, кейбір мамандықтардың жойылып кетуіне себеп болуы мүмкін. Сондықтан еңбек нарығындағы өзгерістерді басқару, жұмыссыз қалған адамдарға жаңа дағдыларды меңгеруге мүмкіндік беру қажет. IT саласының болашағы өте үлкен және оның әлеуеті орасан зор. Бұл сала қоғамның дамуына, адамдардың өмір сүру сапасын арттыруға, экономикалық өсуді қамтамасыз етуге және әлеуметтік өзгерістерді жүзеге асыруға бағытталған. Жасанды интеллект, үлкен деректер, блокчейн, заттар интернеті сияқты технологиялар IT саласының дамуында маңызды рөл атқарып, әлемді жаңа деңгейге көтеруде. IT саласының болашағы — бұл жаңа мүмкіндіктер мен инновациялар кезеңі. Осы саладағы даму арқылы біз әлемді тиімді, қолжетімді және инновациялық етуге мүмкіндік аламыз. Сондықтан IT саласын дамыту, оған инвестиция салу және оның мүмкіндіктерін пайдалану — біздің қоғамның басты міндеттерінің бірі. Осы орайда, жуырда Шымкентте «SHYMKENT IT HUB – МҮМКІНДІКТЕР АЛАҢЫ» атты форум өтті. Форумға IT саласының мамандары, оқушылар және студенттер қатысты. Цифрландыру басқармасы ұйымдастырған форумының мақсаты — IT саласын насихаттау және Shymkent Hub-тың мүмкіндіктерімен таныстыру. Өңірлік хаб аясында өз жобаларын дамытып жүрген бірқатар компания басшылары технопарктің әлеуеті туралы баяндап берді. “Қазіргі таңда өздерінің болашағын IT саласымен байланыстырған жастар көп. Осы форумды өткізудегі негізгі мақсат – IT саласын дәріптеу, одан әрі дамыту, жас мамандарға, оның ішінде ақпараттық технологиялар факультетінде оқып жүрген студенттерге өңірлік хабтың мүмкіндіктерімен, қолдау тетіктерімен таныстыру. Цифрландыру – кеңінен дамып келе жатқан сала. Қазір барлық жүйелер автоматтандыруды талап етеді. Өз мүмкіндіктеріңізді одан әрі дамыту үшін осы хаб ашылып отыр. Коворкинг орталықтарының да сіздер үшін есігі әрдайым ашық” – деді Шымкент қаласының цифрландыру басқармасының басшысы Мұхит Кемелов. Жиында Шымкент хабтың өңірлік менеджері Тимур Қозыкеев технопарктің басты мақсаты – IT экожүйесін дамыту мен жаңа жобаның жұмыс бағыттарына тоқталды. Сондай-ақ, IT компаниялардың өкілдері де өздерінің стартап және әлеуетті жобалары жөнінде айтып өтті. Айта кетсек, биыл тамыз айында қалада «Shymkent Hub» ашылған еді. Еліміздегі технологиялық кәсіпкерлікті ілгерілетуді көздейтін сала мамандары үшін орталық үлкен мүмкіндік береді. Жаңа бастама өңірлердегі талантты мамандарды қолдап, олардың кәсіби өсуі мен дамуына жағдай жасайды.
