СУ ҮНЕМДЕУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ АЛМА АЛҚАБЫНЫҢ КӨЛЕМІ ҰЛҒАЮДА
Түркістан облысы соңғы жылдары агроөнеркәсіп пен өндіріс саласында елеулі серпінге қол жеткізіп келеді. Өңірде іске асырылып жатқан инвестициялық жобалар ауыл шаруашылығын дамытуға, жаңа жұмыс орындарын ашуға және жергілікті өнімнің экспорттық әлеуетін арттыруға бағытталған. Осы бағыттағы жұмыстардың нақты көрінісін облыс әкімі Нұралхан Көшеровтің Түлкібас ауданына жасаған жұмыс сапарынан байқауға болады.
Алдымен аймақ басшысы Шақпақ елді мекеніндегі «Кен-Тау» ЖШС-нің қарқынды алма бауымен танысты. Бұл жоба облыстағы агроөнеркәсіп кешенінің дамуына қосқан үлесімен ерекшеленеді. 235 гектар жерге жайғасқан алма алқабы жылына 6-7 мың тонна өнім беруге қауқарлы. Мұндай көлем тек ішкі нарықты қамтамасыз етіп қана қоймай, болашақта экспортқа шығару мүмкіндігін де кеңейтеді. Ең бастысы, мұнда 150-ге жуық жергілікті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылып отыр. Бұл ауылдағы халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартып қана қоймай, жастарды ауылда қалуға ынталандырады. Жоба заманауи технологияларға негізделген. Мәселен, биыл 27 гектар жерге алма ағаштары тамшылатып суару әдісі арқылы отырғызылуда. Бұл су үнемдеудің ең тиімді тәсілдерінің бірі. Ауыл шаруашылығында ресурстарды ұтымды пайдалану – бүгінгі күннің басты талабы. Осы тұрғыдан алғанда, «Кен-Тау» ЖШС-нің тәжірибесі облыстағы басқа шаруашылықтарға үлгі бола алады. Сонымен қатар сыйымдылығы 2200 тонна болатын жаңа қойма құрылысы да қарқынды жүргізілуде. Тамыз айында іске қосылатын бұл нысан жеміс-жидектің сапасын сақтап, маусымаралық кезеңде нарықтағы бағаны тұрақтандыруға ықпал етпек. Жоба құны 1,5 млрд теңгені құрайды. Бұған дейінгі 2200 тонналық қойма да тиімді пайдаланылып, өнімді сақтау мүмкіндігін айтарлықтай кеңейтіп отыр.
Аймақ басшысының жұмыс сапары мұнымен шектелген жоқ. Ол Т.Рысқұлов ауылындағы «Стас и К» ЖШС-нің полиэтилен құбырларын өндіретін цехына барып, өндіріс барысымен танысты. Бұл кәсіпорын 2004 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Бүгінде газ және су тасымалдауға арналған полиэтилен құбырларын шығарып, ішкі нарықты қамтамасыз етуде. Өнімнің жылдық қуаттылығы – 6 мың тонна. Зауытта 40 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Бұл өндіріс орнының аймақ үшін маңызы зор. Себебі құбыр өнімдері ауылдық жерлерде сумен қамтамасыз ету, газ жүргізу сияқты инфрақұрылымдық жобаларда кеңінен қолданылады. Яғни кәсіпорын тек экономикалық тұрғыда ғана емес, әлеуметтік дамуға да үлес қосып отыр. Жергілікті шикізатты өңдеу арқылы өндірістің өрісін кеңейтіп, импорттық тәуелділікті төмендету – стратегиялық маңызы бар міндеттердің бірі. Жалпы алғанда, Түлкібас ауданындағы екі нысан өңір экономикасының әртүрлі салаларын қамтиды: бірі ауыл шаруашылығының әлеуетін арттырса, екіншісі өнеркәсіптің даму қарқынын көрсетеді. Мұндай жобалардың қатар артуы облыстың экономикасын әртараптандыруға ықпал етуде. Әсіресе, ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіптің қатар дамуы өңірдің тұрақты экономикалық өсіміне негіз болмақ. Сарапшылардың пікірінше, Түркістан облысы агроөнеркәсіп пен жеңіл өнеркәсіп бағыттарында елдегі жетекші өңірлердің біріне айналуға әлеуетті. Облыстың табиғи-климаттық жағдайы бау-бақша мен егін шаруашылығына қолайлы болса, кәсіпкерлікке беріліп отырған мемлекеттік қолдаулар өндірістік қуаттың артуына жол ашып отыр. Мәселен, қарқынды бақ өсіру тек халықты жеміспен қамтамасыз етіп қана қоймай, дайын өнімді шетелге экспорттауға мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде облыс бюджетіне қосымша табыс әкеліп, жергілікті халықтың әл-ауқатын көтермек.
Ал өнеркәсіп саласында шағын және орта кәсіпорындардың дамуы нарықтағы сұранысты қанағаттандыруға бағытталған. «Стас и К» ЖШС сынды кәсіпорындардың тұрақты жұмыс істеуі – өңірдегі кәсіпкерліктің қаншалықты қарқынды дамып келе жатқанының көрсеткіші. Сонымен қатар мұндай өндіріс орындары өңірдің индустриалды-инновациялық әлеуетін арттыруға да жол ашады. Облыс әкімі Нұралхан Көшеровтің жұмыс сапары барысында кәсіпорындарға сапаны арттыру, өндірістік процестерді жетілдіру және жұмыс орындарын көбейту бойынша нақты тапсырмалар беруі де кездейсоқ емес. Бұл – өңір басшылығының кәсіпкерлікке ерекше назар аударып отырғанының дәлелі. Себебі экономикадағы басты қозғаушы күш – шағын және орта бизнес. Ал кәсіпкерлік дамыған жерде халықтың тұрмыс сапасы да артады. Қорытындылай келгенде, Түлкібас ауданындағы «Кен-Тау» ЖШС-нің қарқынды алма бауы мен «Стас и К» ЖШС-нің полиэтилен құбырларын өндіретін цехы – Түркістан облысының әлеуметтік-экономикалық дамуындағы маңызды нысандардың бірі.
