ТҮЛКІБАСТЫҢ СҮТ ӨНДІРІСІНДЕГІ СЕРПІНДІ ЖОБАСЫ
Түркістан облысы ауыл шаруашылығын дамытуда тың бағыттарды қолға алып, жаңа технологиялар мен шетелдік тәжірибелерді енгізу арқылы аймақ экономикасын әртараптандыруға күш салып келеді. Соның айқын мысалы – Түлкібас ауданындағы «Дар Арганик» шаруа қожалығының жұмысы. Бұл кәсіпорын сүт өндіру бағытында Финляндиядан әкелінген жоғары өнімді «Айршери» тұқымды ірі қараны өсіріп, отандық нарыққа сапалы өнім ұсынуда.
Қожалыққа алғашында 91 бас асыл тұқымды сиыр жеткізілген. Әр малдың бағасы 3500 еуроны құрайды. Бүгінде осы мал басынан тәулігіне шамамен 2,5 тонна майлылығы 4 пайыздан асатын сүт өндіріліп отыр. Әр сиыр орта есеппен 25-33 литрге дейін сүт беріп, өнім көлемін тұрақты арттыруға мүмкіндік жасауда. Мұндай көрсеткіш Қазақстандағы дәстүрлі мал шаруашылығы үшін жоғары өнімділіктің үлгісі болып саналады. Өндірілген сүт аудан көлемінде орналасқан «Майлыкент сүт» зауытына және көршілес Сайрам ауданына өткізілуде. Бұл жергілікті нарықты сапалы шикізатпен қамтып қана қоймай, ауыл шаруашылығы өнімдеріне деген сұранысты қанағаттандыруға жол ашты. Сүттің майлылығы мен сапасы жоғары болғандықтан, ол жоғары бағада өтіп жатыр. Бұл өз кезегінде кәсіпорынның табыстылығын арттырып, ауыл шаруашылығы саласына инвестиция құюдың тиімділігін дәлелдейді. Аудан әкімі Асқар Естібаевтың арнайы барып, шаруашылық жұмысымен танысуы – жергілікті биліктің кәсіпкерлерге деген қолдауын айғақтайды. Кәсіпкердің мемлекеттен жеңілдетілген несие алу туралы ұсынысын әкім оң қабылдап, жауапты мамандарға бұл бағыттағы жұмысты сүйемелдеуді тапсырды. Бұл қадам ауыл кәсіпкерлерінің іскерлік белсенділігін арттыруға ықпал етпек.
«Дар Арганик» қожалығы алдағы уақытта мал басын арттыруды жоспарлап отыр. Биылғы жылдың өзінде ірі қара санын 391-ге жеткізу көзделген. Егер мемлекеттен қаржылай қолдау көрсетілсе, бірнеше жылдың ішінде мал санын 1500-ге дейін көбейту жоспары бар. Бұл көлем аудан мен облыстың ғана емес, тұтас өңірдің сүт өндірісіне оң ықпал етпек. Айта кетерлігі, қожалық «Айршери» тұқымды ірі қараның еліміздегі патент иегері болып табылады. Бұл – тек шаруашылықтың ғана емес, жалпы Қазақстан мал шаруашылығының стратегиялық артықшылығы. Өйткені патентке ие болу – нарықтағы ерекше мәртебе, әрі сапалы өнім өндіруде бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз етеді. Қазіргі таңда шаруашылықта 91 сиырдан бөлек, 82 бұзау өсірілуде. Бұл – болашақта табынның кеңейіп, сүт өндірісінің еселеп артуына негіз қалайды. Қожалықтағы өндіріс процесі толық автоматтандырылған. Бұл өнім сапасын арттыруға, шығынды азайтуға және еңбек өнімділігін көтеруге мүмкіндік береді. Автоматтандырылған жүйелер арқылы сүттің әр литрі сапалық стандарттарға сай өңделіп, зауыттарға жеткізіледі. Мұндай тәсіл еңбек күшін жеңілдетіп қана қоймай, өнімнің қауіпсіздігі мен тазалығын да қамтамасыз етеді. Нысанда қазіргі таңда 20 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Бұл ауыл тұрғындары үшін тұрақты табыс көзі және әлеуметтік тұрғыдан маңызды қолдау. Жергілікті халықтың жұмыспен қамтылуы ауылдағы көші-қон үдерісін бәсеңдетіп, жастардың ауылда тұрақтап қалуына ықпал етеді.
Бүгінде Түлкібас ауданында мал шаруашылығымен айналысатын 193 шаруа қожалық бар. Соның ішінде сүт өндіруге бағытталғаны – 5 қожалық қана. Демек, «Дар Арганик» қожалығы аймақтағы ірі әрі үлгілі кәсіпорын ретінде ерекшеленеді. Оның тәжірибесі басқа шаруашылықтарға да үлгі болып, облыстың сүт өндірісін дамытуға серпін береді. Сарапшылардың айтуынша, Қазақстанның агроөнеркәсіп кешеніндегі басты мәселелердің бірі – сүт өнімдеріне деген импортқа тәуелділік. Қазіргі таңда елде тұтынылатын сүт өнімдерінің айтарлықтай бөлігі сырттан әкелінеді. Осындай жағдайда «Дар Арганик» сияқты шаруашылықтардың дамуы – импортты алмастырудың тиімді жолы. Әсіресе асыл тұқымды ірі қараны көбейту арқылы ішкі нарықты сапалы шикізатпен қамтуға мүмкіндік туады. Қорытындылай келгенде, Түлкібас ауданындағы «Дар Арганик» шаруа қожалығы – заманауи сүт өндірісінің жаңа үлгісі. Шетелдік тәжірибені тиімді пайдалану, автоматтандырылған технологияларды енгізу және мемлекет қолдауымен мал басын арттыру жоспары – агроөнеркәсіптің болашағы үшін маңызды қадамдар. Бұл қожалықтың жетістігі тек аудан үшін ғана емес, бүкіл өңір үшін әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан зор маңызға ие. Егер мұндай жобалар жүйелі түрде жүзеге асса, Түркістан облысы ғана емес, тұтас Қазақстан өзін-өзі сүтпен қамтамасыз етіп, экспорттық әлеуетке де қол жеткізе алады.
