БИЗНЕСТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖАУАПКЕРШІЛІГІ АЯСЫНДА  ҚОҒАМДЫҚ ОРЫНДАР АБАТТАНДЫРЫЛЫП ЖАТЫР

Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі — бұл компаниялардың тек қана өздерінің экономикалық пайдасын ойламай, қоғам алдындағы жауапкершіліктерін де сезінуі және қоғамға пайдасын тигізу жолдарын іздестіруі. Бұл ұғым түсінігі қазіргі заманғы экономиканың маңызды бөліміне айналды, себебі заманауи кәсіпкерлер өздерінің әлеуметтік рөлін түсініп, қоғамға жағымды әсер етуге тырысады. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі — бұл компаниялардың қоғамға пайда тигізу, экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету, қызметкерлердің құқығын қорғау, жергілікті қауымдастықтарды қолдау және өзге де әлеуметтік міндеттерді орындау арқылы өзінің әлеуметтік рөлін атқару. Бұл концепция капитализмнің дәстүрлі ұғымынан айырмашылығы бар, себебі бұл ұғым тек экономикалық пайда табуды ғана емес, сонымен қатар қоғам мен қоршаған ортаға зиян келтірмеу, керісінше, пайдасын тигізу қағидаттарына негізделген. Кәсіпорындар, әсіресе ірі компаниялар, қоғамның бір бөлігі болғандықтан, олардың әрекеттері тек акционерлердің немесе иелерінің ғана емес, сонымен бірге қызметкерлердің, тұтынушылардың, жергілікті қауымдастықтардың, қоршаған ортаның және жалпы қоғамның мүддесіне де әсер етеді. Осыған байланысты, кәсіпорындар өз қызметінде әлеуметтік жауапкершілікті басты назарға алуы тиіс.

Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігінің негізгі бағыттары бар. Экологиялық тұрақтылық — бизнестің әлеуметтік жауапкершілігінің ең маңызды аспектілерінің бірі. Кәсіпорындар өздерінің өндірістік қызметінің қоршаған ортаға зиянды әсерін азайтуға ұмтылуы керек. Бұл энергияны үнемдеу, қалдықтарды қайта өңдеу, экологиялық таза технологияларды қолдану сияқты шараларды қамтиды. Сонымен қатар, кейбір компаниялар табиғатты қорғау, ағаш отырғызу, табиғи ресурстарды үнемдеу бойынша жобаларға қаржы бөліп, экологиялық тұрақтылықты қолдауға үлес қосуда. Экологиялық жауапкершілік тек табиғатты қорғауға ғана емес, сонымен қатар компанияның тұтынушылары мен қоғам алдында беделін арттыруға да ықпал етеді. Қазіргі тұтынушылар тауарларды таңдау кезінде компаниялардың экологиялық саясатын ескереді, сондықтан экологиялық жауапкершілік бизнестің бәсекеге қабілеттілігін арттырудың да маңызды факторы болып табылады. Қызметкерлер — кез келген кәсіпорынның ең маңызды ресурсы. Сондықтан қызметкерлердің құқықтарын қорғау және олардың жұмыс жағдайларын жақсарту бизнестің әлеуметтік жауапкершілігінің маңызды бөлігі болып табылады. Бұл оларға әділ еңбекақы төлеу, қауіпсіз жұмыс жағдайларын қамтамасыз ету, кәсіптік оқыту, денсаулық сақтау және әлеуметтік кепілдіктер ұсынуды қамтиды. Көптеген ірі компаниялар өз қызметкерлерін кәсіби тұрғыдан дамытуға, олардың біліктілігін арттыруға ерекше көңіл бөледі. Қызметкерлердің еңбек жағдайларын жақсарту компанияның ішкі мәдениетін қалыптастырып қана қоймай, сонымен бірге жұмыс өнімділігін арттырып, қызметкерлердің адалдығын күшейтеді. Бұл шаралар тек компанияның ішкі дамуымен шектелмей, жалпы қоғамдағы әлеуметтік тұрақтылыққа да ықпал етеді. Көптеген кәсіпорындар жергілікті қауымдастықтарға көмек көрсету және әлеуметтік мәселелерді шешуге өз үлестерін қосу арқылы қоғамға пайда тигізуге тырысады. Мұндай көмек қоғамдық жобаларға демеушілік көрсету, қайырымдылық шараларын ұйымдастыру, мәдениет, спорт, білім беру салаларына қолдау көрсету сияқты әрекеттер арқылы жүзеге асырылады. Мысалы, кейбір компаниялар жергілікті мектептерге оқу құралдарын жеткізіп береді, ауруханаларға медициналық құрал-жабдықтар сатып алуға қаржы бөледі немесе спорттық жарыстарға демеушілік етеді. Қайырымдылық шаралары арқылы компаниялар қоғаммен тығыз байланыс орнатып, өзінің әлеуметтік рөлін атқарады. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі тұтынушылардың құқықтарын қорғау мен олардың қажеттіліктерін қанағаттандыруды да қамтиды. Компаниялар тұтынушыларға сапалы, қауіпсіз өнімдер ұсынуға, тұтынушылардың құқықтарын сақтауға, ақпараттың ашықтығын қамтамасыз етуге міндетті. Тұтынушыларға қатысты адалдық пен ашықтық компанияның беделін арттырып, оның нарықтағы орнын нығайтады. Тұтынушылар алдындағы жауапкершілік өнімдердің сапасын, олардың денсаулыққа қауіпсіздігін, тұтынушыларға ақпарат беру деңгейін арттыруды білдіреді. Компаниялар өнімдер туралы ақпаратты тұтынушыларға ашық түрде ұсынып, олардың таңдауы еркін болуы үшін қажетті мәліметтерді ұсынады. Бұл тұтынушылармен сенімді қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік береді. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін жүзеге асыру арқылы кәсіпорындар бірқатар артықшылықтарға ие болады. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін жүзеге асыратын компаниялар тұтынушылар мен серіктестер арасында сенімге ие болады. Қоғам алдындағы жауапкершілігін түсінетін кәсіпорындар өз өнімдерінің сапасы, қызметкерлердің жағдайы, қоршаған ортаға зиян келтірмеу сияқты мәселелерге ерекше мән береді, бұл олардың беделін арттырып, нарықтағы орнын нығайтады. Қызметкерлердің құқықтарын қорғау және жұмыс жағдайларын жақсарту арқылы компания қызметкерлерінің адалдығын күшейте алады. Әділ еңбекақы, кәсіби даму мүмкіндіктері, әлеуметтік кепілдіктер сияқты факторлар қызметкерлердің жұмысқа деген қызығушылығын арттырып, олардың компанияға деген адалдығын күшейтеді. Әлеуметтік жауапкершілікті жүзеге асыратын компаниялар әлеуетті инвесторлар үшін тартымды болып табылады. Инвесторлар компаниялардың тек экономикалық емес, әлеуметтік мақсаттарға да бағытталғанын бағалайды. Бұл компанияларға қосымша инвестициялар тартуға және қаржылық тұрақтылығын нығайтуға мүмкіндік береді. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін жүзеге асыру арқылы компаниялар жергілікті қауымдастықтармен тығыз байланыс орнатып, олардың мәселелерін түсінуге және шешуге көмектеседі. Бұл компанияның қоғам алдындағы рөлін күшейтіп, қоғаммен оң қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік береді. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін жүзеге асыру үшін кәсіпорындар бірқатар шараларды қолдана алады. Бұл шаралар компанияның ресурстарына, қызмет ету саласына, қоғам алдындағы міндеттеріне байланысты әртүрлі болуы мүмкін. Кәсіпорындар өздерінің өндірістік қызметінің қоршаған ортаға әсерін азайту мақсатында экологиялық жобаларды жүзеге асыруға міндетті. Бұл қайта өңдеу, энергияны үнемдеу, су ресурстарын тиімді пайдалану сияқты шараларды қамтиды. Сонымен қатар, компаниялар экологиялық таза өнімдерді өндіруге және олардың қолданылуын насихаттауға үлес қоса алады. Қызметкерлердің кәсіби даму мүмкіндіктерін қамтамасыз ету компанияның ұзақ мерзімді табысты болуына ықпал етеді. Кәсіпорындар қызметкерлерге арналған оқу курстарын, тренингтер мен шеберлік сабақтарын ұйымдастыру арқылы олардың біліктілігін арттырады. Бұл қызметкерлердің кәсіби деңгейін көтеріп қана қоймай, олардың жұмысқа деген мотивациясын арттырады. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі шеңберінде компаниялар қоғамның маңызды мәселелерін шешуге атсалысуы тиіс. Бұл тұрғыда қоғамдық жобаларға қаржылай қолдау көрсету, қайырымдылық шараларын ұйымдастыру, білім беру, денсаулық сақтау және спорт салаларына демеушілік ету маңызды. Қоғамдық жобаларды қолдау арқылы компаниялар қоғамға нақты пайда тигізеді және оның дамуына үлес қосады. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін жүзеге асыру барысында тұтынушылармен адал және ашық қарым-қатынас орнату қажет. Компаниялар өз өнімдерінің сапасын қамтамасыз етіп, тұтынушылардың құқықтарын сақтауға, олардың пікірлерін тыңдауға және қажеттіліктерін қанағаттандыруға ұмтылуы керек. Бұл тұтынушылармен сенімді байланыс орнатуға және олардың компанияға деген сенімін арттыруға мүмкіндік береді. Осы орайда, Шымкент күн сайын көркейіп, әсем қалаға айналып келеді. Мегаполисті абаттандыру бойынша жоспарлы әрі жүйелі жұмыстар атқарылып, тұрғындар үшін жаңа демалыс орындары салынып жатыр. Шаяхметов көшесінің бойында, 16 және 17 шағынаудан арасында орналасқан тағы бір гүлзар абаттандырылды. Айта кетейік, шағын әрі жайлы қоғамдық орын қолданыстағы аллеяның жалғасына айналды. Демеуші өз қаражаты есебінен бос жатқан аумақты толығымен абаттандырып, қоршаумен қоршап берді. Сонымен қатар, мұнда қураған ағаштар алынып, тас төсеніш төселді және ерекше көрік беретін түрлі көшеттер мен гүлдер отырғызылды. Бұдан бөлек, жоба аясында жаңа арықтар, суару жүйесі, заманауи жарықтандыру шамдары, шағын архитектуралық формалар, ыңғайлы тербелмелі орындықтар мен қоқыс жәшіктері орнатылды. Аллея енді көшелер мен шағынаудандар арасында байланыстырушы рөл атқарып қана қоймай, тұрғындардың демалып, әңгімелесуіне ыңғайлы әрі жайлы орынға айналмақ. Барлық абаттандыру жұмыстары бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі аясында жүзеге асырылғанын атап өткен жөн. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі — бұл заманауи кәсіпорындардың қоғам алдындағы маңызды міндеті. Компаниялар тек пайда табуды ғана мақсат етпей, сонымен бірге қоғамға және қоршаған ортаға зиян келтірмеуге, керісінше, пайдасын тигізуге тырысуы тиіс. БӘЖ кәсіпорындардың беделін арттырып, қызметкерлердің адалдығын күшейтіп, қоғаммен оң қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бұл тұтынушылар мен серіктестердің сенімін нығайтып, компанияның ұзақ мерзімді табысты болуына ықпал етеді.