ТҮРКІСТАНДА ТӨРІНДЕ ТАНЫМДЫҚ ЖИЫН ӨТТІ
Түркістан қаласында өткен «Жаңғыру – жазудан басталады» тақырыбындағы танымдық дөңгелек үстел – ұлттық сананы жаңғырту, тіл мәдениетін арттыру және қазақ жазуының даму тарихын терең ұғындыруға бағытталған мазмұнды шара болды. Оны Түркістан қаласы әкімдігінің Мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөліміне қарасты «Тілдерді оқыту және дамыту орталығы» ұйымдастырып, «Атамекен» кәсіпкерлер палатасында өткізді.
Іс-шараның басты мақсаты – қазақ әліпбиін латын графикасына көшірудің мәні мен маңызын кеңінен түсіндіру, тарихи жазу үлгілеріне шолу жасау арқылы ұлттық бірегейлікті сақтау және жаңа кезеңге бейімдеу. Ұйымдастырушылардың айтуынша, латын графикасына көшу тек әліпбиді ауыстыру емес, ол – мәдениетімізді, білім жүйемізді, ақпараттық кеңістігімізді жаңа деңгейге шығаратын кешенді қадам. Дөңгелек үстел бағдарламасы бірнеше мазмұнды бөлімнен тұрды. Алдымен қатысушылар көне түркі руна жазуынан бастап, араб графикасы, кириллица және қазіргі қазақ әліпбиінің даму жолдарын қамтитын бейнероликті тамашалады. Бұл материал әр кезеңдегі жазу үлгілерінің әлеуметтік, саяси және мәдени себептерін түсінуге мүмкіндік берді. Әсіресе, қазақ халқының тарихында жазудың тек қарым-қатынас құралы ғана емес, ұлттық болмыстың айнасы болғаны туралы пікірлер көп айтылды. Бұдан кейін «Латын графикасы керек пе?» деген өзекті сұрақ төңірегінде ашық пікірталас ұйымдастырылды. Пікірталасқа қатысқан тіл мамандары, мұғалімдер, студенттер және кәсіпкерлер өз көзқарастарын ортаға салды. Қолдаушылар латын әліпбиінің артықшылықтарын атап өтіп, оның халықаралық ғылым-білім кеңістігіне енуге жол ашатынын, ақпараттық технологиялармен үйлесімділігін және тіл тазалығын сақтауға сеп болатынын алға тартты. Ал сын айтушылар бұл үдерістің тиімділігін арттыру үшін халық арасында түсіндіру жұмыстарын күшейту, оқыту әдістемесін жетілдіру қажет екенін айтты. Тәжірибелік бөлімде қатысушылар латын графикасында диктант жазып, жаңа әліпбидің қолдану ерекшеліктерін өз көздерімен көріп, қолдарымен жазып байқады. Бұл сәт жаңа әріптердің жазылуы мен оқылуына үйрену үшін пайдалы тәжірибе болды. Ұйымдастырушылардың айтуынша, мұндай тәжірибелік жаттығулар жаңа әліпбиге көшу процесін жеңілдетеді, әсіресе, жастардың бейімделуін тездетеді.
Дөңгелек үстел соңында жазу мәдениетін дамытуға және іс-шараға белсене қатысқан азаматтарға алғыс хаттар табысталды. Бұл – қатысушылардың ынтасын арттырып қана қоймай, қоғамда тіл мәдениетіне деген құрметті күшейтудің де бір жолы. Мұндай іс-шаралардың маңызы бірнеше қырдан көрінеді. Біріншіден, латын графикасына көшу – мемлекеттік тіл саясатының стратегиялық бағыты. Ол тілдің қолдану аясын кеңейтуге, халықаралық аренада қазақ тілінің мәртебесін арттыруға ықпал етеді. Екіншіден, жазу реформасы ұлттық бірегейлікті сақтай отырып, заманауи коммуникациялық талаптарға бейімделуге мүмкіндік береді. Үшіншіден, бұл қадам – ақпараттық қауіпсіздік тұрғысынан да маңызды, өйткені жаңа графика сырттан енген тілдік элементтерді сүзгіден өткізуге сеп болмақ. Сонымен қатар, латын графикасына көшу үдерісі тек техникалық өзгеріс емес, ол – үлкен әлеуметтік-мәдени трансформация. Мұндай өзгеріс халықтың ойлау жүйесіне, оқу дағдыларына, тіпті, мәдениетаралық байланыстарына әсер етеді. Сондықтан бұл реформаны сәтті іске асыру үшін тек ресми жарлықтар мен әдістемелік нұсқаулықтар жеткіліксіз. Халықпен ашық диалог жүргізу, түрлі жастағы және әлеуметтік топтағы азаматтарға бейімделген оқу бағдарламаларын ұсыну қажет. Түркістандағы дөңгелек үстелдің ерекшелігі – оның тек ақпараттық сипатта ғана емес, тәжірибелік бағытта ұйымдастырылғанында. Қатысушылардың жаңа әліпбимен жазу тәжірибесінен өтуі, пікір алмасуы және нақты сұрақтарға жауап алуы – реформаның халық арасында дұрыс қабылдануына ықпал ететін маңызды фактор.
Қорыта айтқанда, «Жаңғыру – жазудан басталады» атты бұл іс-шара – ұлттық сананы жаңғырту жолындағы нақты қадамдардың бірі. Латын графикасына көшу – уақыт талабы ғана емес, болашаққа сенімді қадам жасауға бағытталған тарихи мүмкіндік. Ал мұндай бастамаларды өңірлерде жиі өткізу – реформаның тиімді жүзеге асуына және халықтың белсенді қолдауына жол ашады.
