ЕҢБЕК ҚАТЫНАСТАРЫНДАҒЫ ДАУЛАРДЫ ШЕШУ БОЙЫНША ТЫҢ БАСТАМА ҚОЛҒА АЛЫНДЫ
Шымкент қаласы – тарихы терең, бірлік пен өзара түсіністіктің ордасы. Осы орайда, Шымкент қаласының Кәсіподақтар орталығы ғимаратында ел үшін маңызды жаңа бастама өз жұмысын бастады. Бұл – еңбек қатынастарында әділдік пен татуласу мәдениетін арттыруды көздеген «Кәсіби медиаторлықты Әділ Билер оқуы» атты үш күндік оқу курсы.
Бұл бастама Қазақстан Кәсіподақтар федерациясы қозғалысының стратегиялық бағытының бір бөлігі болып табылады. Оқытудың негізгі мақсаты – еңбек даулары мен ұжым ішіндегі келіспеушіліктерді сотқа жеткізбей, келісім арқылы шешу мәдениетін дамыту. Осы арқылы кәсіподақ ұйымдары қоғамдағы тұрақтылық пен бейбіт еңбек қатынастарын сақтауда белсенді рөл атқаруға мүмкіндік алады. Оқу бағдарламасы «Маида» медиация және психология орталығымен бірлесіп, арнайы Ынтымақтастық меморандумы аясында ұйымдастырылды. Бұл өзара әріптестік – Қазақстандағы медиация мәдениетін жаңа деңгейге көтеруге бағытталған маңызды қадам. Ежелгі дәстүрдегі «Би» институтының қағидаттарын қазіргі заман талабына сай бейімдеп, әділ шешім мен келісімнің жаңа мектебін қалыптастыру – бастаманың басты идеясы. Оқу курсының жетекшісі, кәсіби медиатор әрі тәжірибелі маман Салтанат Абдукаримова қатысушыларға тек заң нормаларын ғана емес, сонымен бірге адам психологиясын түсіну, эмоцияны басқару, келіссөз жүргізу мәдениеті сияқты медиатордың басты қасиеттерін де үйретті. Оның айтуынша, медиация – бұл тек дау шешу құралы емес, өзара сенім мен сыйластықты қайта қалпына келтірудің ең тиімді тәсілі. Үш күнге жоспарланған оқу барысында қатысушылар бірнеше бағытта білім алды. Біріншіден, олар даулы жағдайлардың құқықтық және психологиялық қырларын талдау әдістерін меңгерді. Екіншіден, келіссөз жүргізудің дипломатиялық және коммуникативтік тетіктерін тәжірибе жүзінде үйренді. Үшіншіден, нақты өмірден алынған еңбек даулары мен ұжымдық келіспеушілік мысалдары арқылы рольдік ойындар ұйымдастырылып, медиатордың шешім қабылдау дағдысы сыналды.
Курс барысында ерекше назар еңбек ұжымдарындағы сенім мен өзара түсіністікті арттыру мәселесіне аударылды. Себебі кәсіподақтар тек құқық қорғаушы ұйым ғана емес, әлеуметтік бейбітшіліктің сақталуына тікелей ықпал ететін құрылым. Әділ әрі парасатты медиаторлар – сол бейбітшілік пен тұрақтылықтың діңгегі болмақ. Салтанат Абдукаримованың айтуынша, медиатордың басты мақсаты – кімнің жеңіп, кімнің жеңілгенін анықтау емес, екі тараптың да мүддесін ескеріп, әділ шешімге келу. Ол тыңдаушыларға: «Медиация – бітімгершілік мәдениетінің ең биік көрінісі. Жеңілген тарап емес, келісімге келген тарап – нағыз жеңімпаз», – деген ойды басты ұстаным ретінде жеткізді. Курсқа қатысушылар әртүрлі саладағы кәсіподақ белсенділері мен еңбек қатынастары жөніндегі мамандар болды. Олар алған білімдері мен тәжірибелерін алдағы уақытта өз ұйымдарында қолдануға, ұжым ішіндегі және жұмыс берушілермен арадағы даулы жағдайларды шешуде медиаторлық әдістерді енгізуге ниетті екенін айтты. Кәсіби медиаторлықты дамыту – кәсіподақтардың жаңа рөлі мен жауапкершілігінің айқын көрінісі. Бұрын кәсіподақтар негізінен еңбек жағдайын қорғау мен әлеуметтік қолдау шараларына басымдық берсе, қазір олар қоғамда келісім мен әділдік мәдениетін орнатуға бағытталған бастамалардың көшбасшысына айналуда. Оқу бағдарламасы соңында қатысушылар өз ойларымен бөлісіп, медиацияның қоғамдағы маңызы туралы пікір алмасты. Көпшілігі мұндай білім алудың жұмыс орнындағы қарым-қатынас мәдениетіне оң әсер ететінін, дау-дамайдың алдын алуға мүмкіндік беретінін атап өтті.
