550 АДАМДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТИТЫН ІРІ КРАХМАЛ-СІРНЕ ЗАУЫТЫ АШЫЛУҒА ЖАҚЫН
Түркістан облысының Шардара ауданында жүгеріні терең өңдеуге арналған ірі зауыттың құрылысы қарқынды жүргізілуде. Бұл жоба тек аймақ қана емес, тұтас еліміз үшін агроөнеркәсіптік кешенді дамытудағы стратегиялық маңызы бар бастама саналады. Жылына 150 мың тонна жүгері дәнін өңдеуге қауқарлы зауыт іске қосылғанда, Қазақстанның экспорттық әлеуеті артып, Шардара және көршілес аудандардың әлеуметтік-экономикалық жағдайына жаңа серпін бермек.
Крахмал-сірне зауыты толық қуатында жұмыс істей бастағанда 550 адам тұрақты жұмыспен қамтылады. Бұл ауылдық жерлер үшін аса маңызды әлеуметтік мүмкіндік, себебі тұрақты табыс көздері көбейіп, жастардың қалаға жаппай көшу үрдісін бәсеңдетеді. Қазіргі таңда зауыт құрылысына 250-ге жуық жергілікті тұрғын тартылған. Бұл өз кезегінде халықтың кәсіби тәжірибе жинақтап, жаңа өндірістік ортаға бейімделуіне жол ашып отыр. Жобаның құрылтайшысы, Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты Закиржан Кузиев пен Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеровтің кездесуінде кәсіпорынды іске қосуға дайындықтың соңғы кезеңдері пысықталды. Әсіресе жұмыспен қамту, шикізат жеткізу, логистика және экспорттық бағыттарды дамыту мәселелері ерекше талқыланды. Бұл зауыттың іске қосылуы аймақтың инвестициялық тартымдылығын арттырып, Азия мен Еуропа елдеріне экспортталатын өнім түрлерін көбейтеді. Жобаның құрылыс жұмыстары 2023 жылы басталған болатын. Алғашқы кезеңде жүгеріні қабылдау, кептіру және сақтау кешендері салынды. Бұл шаруалардың өнімін дер кезінде қабылдап, сапасын жоғалтпай сақтауға мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта жобаның екінші кезеңі – жүгеріні терең өңдеу өндірісінің құрылысы жүріп жатыр. Кешеннің толық іске қосылуы 2025 жылға жоспарланған.
Зауытта крахмал, сірне, тағамдық глюкоза, мальтоза шәрбаты, жүгері майы, глютен, ұрық, кебек және түйірленген құрама жем сияқты 20-дан астам өнім шығарылмақ. Әсіресе сірне – табиғи қант алмастырғыш ретінде кондитерлік және сусын өндірісінде кеңінен қолданылады. Бұл өнімге әлемдік нарықта сұраныс жоғары. Сонымен қатар, зауыт қалдықсыз өңдеу технологиясын қолданады және өндірісте генетикалық түрлендірілмеген (ГМО-сыз) жүгері пайдаланылады. Мұндай экологиялық таза өндіріс Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздігін нығайтып, органикалық өнімдер нарығындағы бәсекеге қабілеттілігін арттырады. Айта кетерлігі, зауыттың іске қосылуы жергілікті ауыл шаруашылығы құрылымдарының дамуына да серпін береді. Шардара өңірі мақталы аймақ ретінде белгілі болса, енді шаруалар жүгері өсіруге де бет бұрып жатыр. Бұл егіс алқаптарының әртараптандырылуына, топырақ құнарлылығын сақтауға және шаруалардың қосымша табыс табуына мүмкіндік береді. Шикізаттың тұрақты жеткізілуі зауыт жұмысының үздіксіздігін қамтамасыз етсе, фермерлер үшін өнімге кепілдендірілген өткізу нарығы қалыптасады. Экономиканы әртараптандыру – қазіргі таңда еліміздің стратегиялық мақсаты. Шардарада салынып жатқан крахмал-сірне зауыты дәл осы бағыттағы нақты қадам болып отыр. Агроөнеркәсіп пен индустрияны байланыстыратын мұндай кешендер өңірдің даму моделін түбегейлі өзгертеді. Тек ауыл шаруашылығы өнімін өндірумен шектелмей, оны терең өңдеу арқылы қосымша құн тізбегі жасалады. Бұл ішкі нарықты сапалы өніммен қамтамасыз етіп қана қоймай, экспорттық кірісті арттыруға жол ашады. Сонымен бірге жаңа зауыт логистикалық жүйенің дамуына ықпал етпек. Жүктерді сақтау, тасымалдау және экспорттау жұмыстары жолға қойылып, көлік-логистикалық қызметтердің сапасы артады. Бұл өз кезегінде аймақтағы басқа да салалардың дамуына серпін береді.
Сарапшылардың пікірінше, мұндай ауқымды жоба өңір экономикасын жаңа сатыға көтереді. Шардарадағы зауыт іске қосылған соң Түркістан облысы агроөнеркәсіптік кешенін индустрияландыру жолына түсіп, Орталық Азиядағы ірі өңдеу орталықтарының біріне айналуы мүмкін. Бұл ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттаудағы Қазақстанның бәсекелік артықшылығын күшейтеді. Қорытындылай келе, Шардара ауданында салынып жатқан крахмал-сірне зауыты – тек өндірістік нысан ғана емес, стратегиялық мәнге ие жоба. Ол аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін беріп, жаңа жұмыс орындарын ашады, ауыл шаруашылығы құрылымдарының табысын арттырады, еліміздің экспорттық әлеуетін кеңейтеді. Осындай жобалардың іске асуы Түркістан облысын Қазақстанның агроөнеркәсіптік-индустриялық хабына айналдыруға негіз болады.
