ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ БІРЛІКТІ НЫҒАЙТУДЫҢ МАҢЫЗЫ ТҮСІНДІРІЛДІ
Қазақстан – түрлі ұлт пен этнос өкілдерінің бір шаңырақ астында бейбіт өмір сүріп келе жатқан көпұлтты мемлекет. Елдегі жалпыұлттық бірлік – Қазақстанның тұрақты дамуының, бейбітшілігінің және халықтар арасындағы достықтың маңызды негізі. Жалпыұлттық бірлік – еліміздегі барлық халықтардың тең құқылы өмір сүруін, ортақ мақсаттарға ұмтылуын және өзара түсіністікті қамтамасыз етуге бағытталған кешенді құндылық. Қазақстан халқы Ассамблеясы – этносаралық татулық пен қоғамдық келісімді қамтамасыз етудің негізгі институттарының бірі. 1995 жылы құрылған бұл ұйым елдегі барлық этникалық топтардың мүдделерін қорғап, оларды біртұтас қоғамға біріктіруге ықпал етеді. Ассамблея түрлі этностардың мәдени мұрасын сақтау, ұлттық мәдени орталықтар мен мерекелерді ұйымдастыру арқылы елдегі бейбітшілік пен өзара түсіністікті нығайтады.
Қазақстанның Конституциясында барлық азаматтардың этникалық шығу тегіне, діни сеніміне немесе әлеуметтік жағдайына қарамастан тең құқықтары мен еркіндіктері айқындалған. Саяси және құқықтық теңдік барлық халықтардың елдің саяси, экономикалық және әлеуметтік өміріне толық қатысуын қамтамасыз етеді, бұл елдегі тұрақтылықты нығайтуға ықпал етеді. Қазақстанда әрбір этнос өзінің ана тілін, мәдениетін және салт-дәстүрлерін сақтау мен дамытуға еркін. Мәдени орталықтар, ұлттық театрлар, мектептер мен шығармашылық ұжымдар этникалық топтардың мәдениетін қолдап, олардың қоғамда өзіндік орнын нығайтуға жағдай жасайды. Сонымен қатар, қазақ тілі – мемлекеттік тіл, ал орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі ретінде қолданылып, елдің барлық азаматтарына түсінікті тілдік кеңістікті қалыптастырады. Қазақстандағы жалпыұлттық бірлікті нығайтудың маңызды бөлігі – барлық азаматтарға әлеуметтік-экономикалық қолдау көрсету. Мемлекет халықтың тұрмыс сапасын арттыру, жұмыссыздықты азайту, білім беру және денсаулық сақтау салаларын дамыту бағытында шаралар қабылдайды. Әлеуметтік әділдік пен мүмкіндіктер теңдігі елдегі әрбір азаматтың қоғамның толыққанды мүшесі екенін сезінуіне ықпал етеді. Жалпыұлттық бірлік елдің саяси тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Әрбір азаматтың мемлекетке деген сенімі, оның қоғам өміріне белсенді қатысуы – ішкі саяси тұрақтылықтың және қауіпсіздіктің кепілі. Бірлік арқылы Қазақстан әртүрлі сын-қатерлерге қарсы тұра алады және ішкі тұрақтылықты сақтап қалады. Бірлік пен этносаралық татулық экономикалық дамуға оң әсер етеді. Бірлікте өмір сүретін қоғамда адамдар бір-бірін қолдап, ортақ мақсаттарға ұмтылады. Бұл еңбек өнімділігін арттыруға, инвестициялардың тартымдылығын қамтамасыз етуге және ел экономикасының тұрақты өсуіне ықпал етеді. Жалпыұлттық бірлік әлеуметтік келісім мен мәдени әртүрлілікті нығайтуға ықпал етеді. Қазақстанда тұратын әрбір этнос өз мәдениеті мен дәстүрлерін сақтап, дамытуға мүмкіндік алады, бұл елдегі мәдени байлықтың көбейуіне және қоғамның рухани дамуына септігін тигізеді. Білім беру саласында жастарға толеранттылық, өзара құрмет және ұлтаралық достық құндылықтарын үйрету маңызды. Жастардың этносаралық келісімге деген түсінігін арттыру арқылы қоғамда бірлік пен бейбітшілікті сақтау қамтамасыз етіледі. Ұлттық бірлік пен достықты насихаттайтын бағдарламалар мен іс-шаралар жастардың қоғамдық өмірге белсенді қатысуына ықпал етеді. Мәдениетаралық диалог жалпыұлттық бірліктің маңызды элементі болып табылады. Түрлі мәдени іс-шаралар, фестивальдар мен көрмелер халықтардың арасындағы өзара түсіністікті арттырып, мәдени көптүрлілікті қолдайды. Бұл іс-шаралар әрбір этностың өз мәдениетін көрсетіп, басқа халықтардың мәдениетімен танысуға мүмкіндік береді. Әлеуметтік әділдік пен теңдікке бағытталған мемлекеттік саясат барлық азаматтардың өз мүмкіндіктерін жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Әлеуметтік қолдау шаралары, экономикалық мүмкіндіктерге тең қолжетімділік – қоғамның барлық топтарының игілігі үшін жұмыс істейді және жалпыұлттық бірлікті нығайтады. Қазақстандағы жалпыұлттық бірлік – елдің дамуы мен тұрақтылығының негізі. Бұл құндылық этносаралық татулық пен өзара құрметке негізделген, ол барлық азаматтардың бір мақсатта бірігуін және елдің болашағына деген ортақ жауапкершілікті сезінуін қамтамасыз етеді. Бірлік – бұл Қазақстанның әлеуметтік және экономикалық өркендеуінің кепілі, ол халықтар арасындағы достық пен ынтымақтастықтың мықты негізін құрайды. Тек жалпыұлттық бірліктің арқасында ғана Қазақстан тұрақты дамуға және болашақта да бейбіт өмір сүруге мүмкіндік алады. Осы орайда. Республикалық лекторий Шымкент қаласындағы Ө.Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Этносаралық қатынастарды дамыту комитеті «Қоғамдық келісім» РММ-нің ұйымдастыруымен «Қазақстан халқы Ассамблеясы қоғамдық құрылымдарының қоғамдық келісім және жалпыұлттық бірлікті нығайтудағы рөлі» тақырыбындағы лекторий жалғасуда. Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделін дәріптеуді көздеген лекторийде алғашқы сөзді Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары Лугмар Буларов мемлекеттік этносаясаттың басым бағыттары жөнінде айтып өтті. Лекторийді қалалық ішкі саясат және жастар істері жөніндегі басқармасының «Қоғамдық келісім» КММ-нің басшысы Нұркен Әлімқұловтың модераторлығымен өтті. Жиынға профессор, Қазақстанның халық әртісі Тілектес Мейрамов, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Ұлттық Құрылтай мүшесі, Астана қаласындағы «Ахыска» түрік этномәдени орталығының» төрағасы Аскер Пириев, Ө.Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университетінің департамент директоры, тарих ғылымдарының кандидаты Қайрат Анарбаев, Шымкент университетінің факультет деканы, география ғылымдарының кандидаты Алтынбай Сәулембаев сөз сөйлеп, қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің мән-маңызын жастарға кеңінен түсіндірді. Кездесуге Ө.Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетінің оқытушылары студенттер, «Ассамблея жастары» қатысуда.
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев ел бірлігі мен этносаралық татулықты нығайтуға ерекше мән береді. Оның пікірінше, бірлік пен ынтымақ – мемлекеттің тұрақтылығы мен дамуының негізі. Президент өз сөздерінде елдегі татулық пен тұрақтылықты сақтаудың маңыздылығын жиі атап өтеді. Мысалы, 2024 жылғы 26 сәуірде өткен Қазақстанлқы Ассамблеясының ХХХІІ сессиясында Қасым-Жомарт Тоқаев: «Бірлік пен ынтымақ – ешқашан ескірмейтін құндылылықтар. Бұған осы күндерде көзіміз жетті деуге болады. Халқымыз өте ауыр сынаққа тап болды. Қазақстан аумағының жартысын тасқын су басып қалды. Еліміздің мызғымас бірлігі осы қиын күндерде айқын көрінді» деп атап өтті. Жалпы Қазақстандағы көпұлттылықтың тамыры тарихтың тереңіне кетеді. Көне заманнан бастап, Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан Қазақстан әртүрлі мәдениеттердің тоғысқан орны болған. Кейінірек, кеңес дәуірінде ел аумағына көптеген этностар күштеп қоныс аударылды. Осындай тарихи оқиғалар Қазақстанның қазіргі көпұлтты құрылымын қалыптастырды. Кеңестік кезеңдегі көші-қон және депортация: 1930-1940 жылдары Қазақстанға күштеп қоныс аудару нәтижесінде көптеген ұлт өкілдері келіп, жергілікті халықпен араласты. Бұл кезеңде Қазақстанға кәрістер, немістер, шешендер, ингуштар, гректер және басқа да этностардың өкілдері көшірілді. Осы кезеңнен бастап қазақ жері көпұлтты сипатқа ие болды. 1995 жылы Қазақстанда Қазақстан халқы Ассамблеясы құрылды, ол елдегі этносаралық келісімді нығайту және ұлттық бірлікті сақтау мақсатында жұмыс істейді. Ассамблея этникалық топтардың мәдениетін, тілін және дәстүрін сақтау мен дамытуда маңызды рөл атқарады. Бұл орган қоғамда өзара түсіністік пен толеранттылықты қалыптастыруға ықпал етеді, әртүрлі этностардың құқықтарын қорғауға мүмкіндік береді. Қазақстандағы әр этникалық топ өз мәдениеті мен дәстүрін сақтап қана қоймай, оларды бүкіл қоғаммен бөліседі. Түрлі этностардың мәдениетіне арналған фестивальдар, мерекелер мен іс-шаралар өткізіледі. Бұл елдің мәдени байлығын арттырып, халықтардың арасындағы достықты нығайтады. Қазақстанда этносаралық татулық пен бірлік мемлекеттік саясаттың басты бағыттарының бірі болып табылады. Елдің Конституциясында әрбір азаматтың тең құқықтары мен мүмкіндіктері бекітілген, бұл елдегі этностардың бір-бірімен тең және әділетті қарым-қатынаста болуын қамтамасыз етеді. Қазақстандағы көпұлттылық — елдің басты байлығы мен артықшылығы. Бұл әртүрлі мәдениет пен дәстүрдің тоғысуы елдің әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз етіп, оның экономикалық және мәдени дамуына ықпал етеді. Халықтар арасындағы татулық пен достық Қазақстанның болашағы үшін маңызды фактор болып табылады. Елдің көпұлтты құрылымы халықтардың бір-біріне деген құрметін, түсіністігін және бірлесіп өмір сүруге деген ұмтылысын көрсетеді. Қазақстанның көпұлтты болуы — елдің тұрақтылығы мен дамуының кепілі. Бұл әрбір азаматтың қоғамдағы орны бар екендігін және олардың мәдениеті мен дәстүрі құрметке ие болатынын білдіреді. Қазақстан — бұл көптеген ұлттар мен ұлыстардың ортақ үйі. Көпұлттылық елдің мәдени байлығын арттырып, оның тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Әр этникалық топтың мәдениеті мен тілі қоғамның ажырамас бөлігі болып табылады, ал Қазақстан халқы Ассамблеясы мен мемлекет тарапынан жасалып жатқан қолдаулар халықтар арасындағы татулық пен бірлікті нығайтуға бағытталған. Бірлік пен әртүрлілік — Қазақстанның дамуындағы негізгі құндылықтар болып табылады.
