ШЫМКЕНТТІК ДӘРІГЕРЛЕР ТУА БІТКЕН АҚАУЛАРДЫ ЕРТЕ ДИАГНОСТИКАЛАУДЫ МЕҢГЕРДІ
Медицина – адам өмірі мен денсаулығын сақтау, жақсарту және қалпына келтіруге бағытталған ғылым мен тәжірибе саласы. Ол адамзат қоғамының өмір сүру сапасын арттыруда және жалпы халықтың әл-ауқатын жақсартуда маңызды рөл атқарады. Медицина саласының дамуы адамзат тарихындағы ең ірі жетістіктердің бірі болып табылады және бүгінгі күні оның маңыздылығы ешбір күмән тудырмайды. Медицина адам өмірінің ажырамас бөлігі болып табылады. Ол тек ауруларды емдеу ғана емес, сонымен қатар олардың алдын алу және денсаулықты нығайтуға бағытталған. Медицина адамның өмірін сақтап қалуда ерекше маңызды рөл атқарады. Жедел медициналық көмек көрсету, хирургиялық операциялар мен терапиялық емдеу әдістері миллиондаған адамдардың өмірін құтқарып келеді. Тек қана алғашқы медициналық көмек көрсету әдістерінің өзі көптеген жағдайларда өлім-жітім деңгейін азайтады.
Медицина аурулардың алдын алу арқылы адамдардың өмір сүру сапасын жақсартады. Бұл бағытта вакцинация, скринингтік тексерулер, салауатты өмір салтын насихаттау және санитарлық-гигиеналық шараларды ұйымдастыру үлкен рөл атқарады. Мысалы, полиомиелит, қызылша сияқты аурулардың жойылуы – медицинаның профилактикалық рөлінің жарқын дәлелі. Медицина тек жеке адамның ғана емес, сонымен қатар жалпы қоғамның денсаулығын қамтамасыз етуде маңызды. Жұқпалы аурулардың таралуын бақылау, эпидемиялар мен пандемиялардың алдын алу, экологиялық факторлардың денсаулыққа әсерін зерттеу – қоғамдық денсаулық сақтау саласының негізгі міндеттері. Медицина өте ауқымды сала болып табылады және оның көптеген бағыты бар. Олардың ішінде негізгі бағыттарына келсек, клиникалық медицина адамның жеке денсаулығымен жұмыс істейді. Оның негізгі салаларына ойыссақ, терапия ауруларды дәрі-дәрмек арқылы емдеу әдістерін зерттейді. Хирургия операциялық әдістерді қолдана отырып, денсаулық мәселелерін шешеді. Педиатрия балалардың денсаулығын сақтау және ауруларын емдеумен айналысады. Ғылыми медицина ауруларды зерттеп, жаңа емдеу әдістерін әзірлеумен айналысады. Генетика, биотехнология және фармакология сияқты салалар медициналық зерттеулердің алдыңғы қатарында тұр. Профилактикалық медицина аурулардың алдын алу және денсаулықты нығайту шараларына бағытталған. Оның ішінде вакцинация, денсаулық сақтау бағдарламалары, жаппай скринингтік тексерулер бар. Реабилитациялық медицина ауыр аурулардан немесе жарақаттардан кейін адамның денсаулығын қалпына келтіруге бағытталған. Бұл салада физиотерапия, психотерапия және әлеуметтік қолдау үлкен рөл атқарады. Заманауи медицина адамзат тарихындағы ең үлкен жетістіктерге қол жеткізді. Медициналық технологиялар қарқынды дамып келеді. Магнитті-резонанстық томография (МРТ), компьютерлік томография (КТ) және ультрадыбыстық зерттеулер сияқты әдістер диагностика сапасын арттырды. Жасанды интеллект пен робототехника хирургияда және диагностикада кеңінен қолданылады. Генетикалық зерттеулер адамның тұқым қуалайтын ауруларын ерте анықтауға және олардың алдын алуға мүмкіндік береді. CRISPR технологиясы арқылы гендерді редакциялау ауруларды емдеуде үлкен мүмкіндіктер ашады. Фармацевтика саласында жаңа дәрі-дәрмектер мен вакциналар әзірленуде. COVID-19 пандемиясы кезінде вакциналардың тез әзірленуі – осы саланың озық жетістіктерінің бірі. Телемедицина пациенттерге қашықтан медициналық кеңес беру және емдеу мүмкіндігін ұсынады. Бұл әсіресе шалғай аудандардағы адамдар үшін маңызды. Медицина болашақта да қарқынды дамуды жалғастырады. Оған ықпал ететін факторлар бар. Жасанды интеллект диагностика мен емдеу сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Ол деректерді өңдеу жылдамдығын арттырып, дәлдікті қамтамасыз етеді. Персонализацияланған медицина әрбір пациентке жеке емдеу жоспарын құруға бағытталған. Бұл әдіс адамның генетикалық ерекшеліктерін ескере отырып, емдеу тиімділігін арттырады. Биотехнологияның дамуы жаңа дәрі-дәрмектер мен емдеу әдістерін әзірлеуге мүмкіндік береді. Органикалық жасушаларды өсіру және биопротездерді жасау – осы саланың басты бағыттары. Медицина болашақта барлығына қолжетімді болуы тиіс. Бұл мақсатта медициналық қызметтердің бағасын төмендету және оларды әлемнің әр түкпірінде қолжетімді ету бойынша жұмыстар жүргізілуде. Медицина – адамзат өмірінің ең маңызды салаларының бірі. Ол адамның денсаулығын сақтап, өмір сапасын арттыру үшін қызмет етеді. Медицина саласындағы жетістіктер мен болашақтағы мүмкіндіктер қоғамның дамуына зор ықпал етеді. Сондықтан медицинаны қолдау, дамыту және оны қолжетімді ету – әрбір мемлекеттің басты міндеттерінің бірі болып қала береді. Осы орайда, Шымкентте дәрігерлердің біліктілігін арттыруға арналған халықаралық шеберлік сыныбы өтті. Шараның басты мақсаты – туа біткен ақауларды ерте кезеңде анықтаудың заманауи әдістерін меңгеру. Ресейден арнайы шақырылған жоғары санатты медицина мамандары жергілікті дәрігерлерге әйелдерге арналған скринингтік тексеру әдістерін үйретті. Оқу барысында «Voluson Expert-22» сараптамалық класс аппараты қолданылып, жүктіліктің алғашқы кезеңдерінде ұрық патологиясын анықтаудың жаңа диагностикалық тәсілдері көрсетілді. Шымкент қалалық перинаталдық базасында ашылған бір күндік клиникада жүкті әйелдерге туа біткен ақауларды уақытылы анықтау үшін арнайы тексерулер жүргізілуде. Бұл бастама медицина қызметкерлерінің кәсіби деңгейін көтеріп қана қоймай, ана мен бала денсаулығын жақсартуға бағытталған маңызды қадам болып табылады. Қазіргі заманғы медицина ғылымы мен технологияларының қарқынды дамуы дәрігерлердің кәсіби біліктілігін үнемі жетілдіруді талап етеді. Дәрігерлердің білімін жаңартып, заманауи медициналық технологияларды меңгеруі – денсаулық сақтау саласының басты міндеттерінің бірі. Медицина саласы – үздіксіз даму үстіндегі ғылым. Әр жыл сайын жаңа емдеу әдістері, дәрі-дәрмектер мен технологиялар пайда болып, бұрын емделмейтін болып келген аурулар жеңілдетіледі. Осы өзгерістерге ілесу үшін дәрігерлердің білімдерін жаңартып отыруы аса маңызды. Дәрігерлердің біліктілігі тікелей емдеу сапасына әсер етеді. Заманауи диагностикалық және емдеу әдістерін білетін мамандар пациенттерге тиімді көмек көрсете алады. Бұл өлім-жітім деңгейін төмендетіп, халықтың өмір сүру сапасын арттырады. Заманауи медицинада роботохирургия, жасанды интеллект, генетикалық диагностика сияқты жаңа технологиялар қолданылуда. Бұл технологияларды игеру дәрігерлердің кәсіби мүмкіндіктерін кеңейтеді және пациенттерге қызмет көрсетудің жаңа деңгейін ұсынады. Білікті дәрігерлерге деген қоғамның сенімі жоғары болады. Қоғамдық сенім денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігіне және медициналық қызметтердің қолжетімділігіне ықпал етеді. Дәрігерлердің біліктілігін арттыру бірнеше бағытта жүзеге асырылады. Бұл тәсілдер әрбір маманның жеке қажеттіліктеріне сәйкес таңдалады. Дәрігерлердің үздіксіз білім алу бағдарламалары медициналық университеттер мен оқу орталықтары арқылы ұйымдастырылады. Бұл бағдарламалар — жаңа ғылыми зерттеулер мен емдеу әдістерін таныстыру, клиникалық тәжірибе алмасу, семинарлар, тренингтер мен шеберлік сабақтарын қамтиды. Шетелдік клиникалар мен ғылыми орталықтарда тәжірибе алмасу дәрігерлерге әлемдік деңгейдегі білім мен тәжірибе жинауға мүмкіндік береді. Халықаралық конференциялар мен симпозиумдарға қатысу да дәрігерлердің кәсіби дамуына ықпал етеді. Қашықтан оқыту платформалары мен онлайн курстар дәрігерлердің білім алу мүмкіндіктерін кеңейтеді. Бұл әсіресе шалғай аудандарда жұмыс істейтін мамандар үшін маңызды. Онлайн ресурстар арқылы дәрігерлер әлемнің түкпір-түкпіріндегі озық тәжірибелерге қол жеткізе алады. Клиникалық симуляторлар мен манекендер арқылы практикалық дағдыларды жетілдіру – дәрігерлердің нақты жағдайларда дұрыс шешім қабылдауына мүмкіндік береді. Тәжірибелік дайындық медициналық қателіктердің алдын алуға ықпал етеді. Дәрігерлердің біліктілігін арттыру саласында бірқатар өзекті мәселелер бар. Оларды шешу медициналық жүйенің тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Дәрігерлердің қосымша білім алуы жиі қаржылық шығындарды талап етеді. Мемлекет тарапынан гранттар мен субсидиялар ұсыну арқылы бұл мәселені шешуге болады. Көптеген дәрігерлер жұмыстың тығыздығына байланысты біліктілігін арттыруға уақыт таба алмайды. Бұл үшін қашықтан оқыту бағдарламаларын кеңейту және икемді оқу кестелерін ұсыну қажет. Шалғай аудандарда жұмыс істейтін дәрігерлерге білім алу мүмкіндіктері шектеулі. Бұл мәселені шешу үшін цифрлық технологияларды пайдалану және аймақтарға арнайы оқу бағдарламаларын енгізу қажет. Дәрігерлердің біліктілігін арттыру – медицинаның дамуындағы басты басымдықтардың бірі. Болашақта бұл бағытта келесі қадамдарды жүзеге асыру маңызды — барлық өңірлерде жоғары технологиялық симуляциялық орталықтар құру, шетелдік жетекші клиникалармен ынтымақтастықты дамыту, онлайн оқыту платформалары мен жасанды интеллект негізінде оқыту әдістерін кеңейту және біліктілікті арттыру бағдарламаларын қаржыландыру және дәрігерлерге арналған жеңілдіктер жүйесін енгізу. Дәрігерлердің біліктілігін арттыру – қоғамның денсаулығын сақтау мен жақсартудың негізі. Бұл тек жеке дәрігерлердің ғана емес, бүкіл денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігін арттырады. Заманауи талаптарға сай болу үшін дәрігерлердің кәсіби дамуына жағдай жасау – мемлекет пен қоғамның ортақ міндеті. Білікті дәрігерлер ғана сапалы медициналық қызмет көрсетіп, халықтың денсаулығын нығайтуға үлес қоса алады. Айта кетейік, жуырда Шымкент қалалық перинаталды орталығының дәрігерлері шала туған нәрестеге бір уақытта күрделі екі ота жасады. Шақалақ 31 апталық мерзімде 2350 грамм салмақпен ауыр халде туылған. Күрделі ота барысында сәбидің іш қуысына шыққан кіндік жарығы жойылып, бауырдағы киста сәтті алынды. Күрделі операция міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру шеңберінде неонаталды хирургия саласының ең заманауи әдістерін қолдана отырып, жоғары білікті мамандардың қатысуымен жүргізілді. Қазіргі таңда сәби арнайы медициналық құрылғылардың көмегімен дәрігерлік бақылауда. “Нәресте ішкі ағза қуысының патологиясымен ауыр халде дүниеге келді. Диагностика жүргізіліп, кіндік жарығы мен үлкен көлемді киста анықталды. Шұғыл ота жасау шешімін қабылдадық. Алдағы уақытта сәби тұрақты бақылауда болады. Мұндай күрделі неонаталды операциялар жаңа туған нәрестелердің өмірін сақтауға мүмкіндік береді”,- дейді Шымкент қалалық перинаталдық орталығы бас дәрігерінің неонаталды ісі жөніндегі орынбасары Гүлмира Будукова. Қалалық перинаталдық орталығында неонаталдық хирургиялық операциялар биылғы жылдан бастап жүргізіле бастады. Осы уақыт аралығында ішкі ағзаларының ақауымен туылған 40-там астам сәбиге күрделі ота жасалған. Жаңа туылған нәрестелерге реанимациялық және қарқынды терапия қызметін көрсететін бөлімшеде неонаталдық хирург, анестезиолог-реаниматолог және неонатолог-реаниматолог дәрігерлері жұмылдырылған. Перзентханада сондай-ақ асқазан-ішек жолдарына ота жасалған балаларға күтім жасауға ерекше көңіл бөлінген. Жалпы 17 қараша дүниежүзілік шала туған нәрестелер күні. Неонатологтардың қызметінің арқасында бұл балалардың өмір сүру көрсеткіші артып келеді. Айта кетейік, Шымкентте былтыр міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру шеңберінде 1300-ден астам адамға жоғары технологиялық медициналық көмек көрсетілді. Яғни, ми қан тамырларының күрделі бұзылыстары мен жүрек ауруларын емдеуде күрделі ота жасауға қолжетімділік артып отыр. Сондай-ақ МӘМС аясында бүйрек, бауыр трансплантациясы мен алғаш рет жүрек трансплантациясы жүзеге асырылуда. Мегаполистегі № 2 қалалық аурухананың дәрігерлері 72 жастағы пациентке күрделі ота жасап, инсульттың алдын алды. Науқастың миына қан жеткізетін ұйқы артериялары бітеліп, халі мүшкіл болған. Білікті дәрігерлер құрамы дереу шешім қабылдап, оған МӘМС есебінен құны 6 млн 200 мың теңге тұратын жоғары технологиялық медициналық көмек көрсетті. Күрделі отаны білікті нейрохирург Еркін Медетов жасады. Қазіргі уақытта науқастың жағдайы жақсы, палатаға шығарылды.
